بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

سایر AMMها از فرمول‌های دیگری استفاده می‌کنند. البته فرمول‌ها و فرایندها شباهت‌هایی دارند اما همیشه یکسان نیستند.

بازار ساز خودکار چیست؟

می دانیم که در صرافی های غیرمتمرکز معامله به صورت همتا به همتا صورت می گیرد. اما شخصی را تصور کنید که در صرافی های غیرمتمرکز دائما برای کاربران قیمت بین دو دارایی را تعریف می کند و تامین نقدینگی مورد نیاز صرافی های غیرمتمرکز را انجام می دهد و از این طریق کارمزد کسب می کند. این شخص که یک ربات است، در واقع کار بازار ساز خودکار را برای صرافی های غیرمتمرکز یا DEX ها انجام می دهد.

بازارسازان خودکار (AMM) بخشی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند. آنها به جای بازار سنتی خریداران و فروشندگان، امکان داد و ستد دارایی های دیجیتال را به روشی بدون مجوز و خودکار با استفاده از استخرهای نقدینگی فراهم می کنند. کاربران AMM استخرهای نقدینگی را با توکن های رمزنگاری عرضه می کنند که قیمت آنها با یک فرمول ریاضی ثابت تعیین می شود. استخرهای نقدینگی را می توان برای اهداف مختلف بهینه کرد و ثابت می کند که ابزار مهمی در اکوسیستم DeFi هستند.

در یک پلتفرم صرافی سنتی، خریداران و فروشندگان قیمت‌های متفاوتی را برای یک دارایی پیشنهاد می‌کنند. وقتی سایر کاربران قیمت فهرست شده را قابل قبول می دانند، معامله ای را انجام می دهند و آن قیمت به قیمت بازار دارایی تبدیل می شود. سهام، طلا، املاک و مستغلات و اکثر دارایی های دیگر برای تجارت بر این ساختار بازار سنتی متکی هستند. با این حال، AMM ها رویکرد متفاوتی برای معاملات دارایی دارند.

AMM ها یک ابزار مالی منحصر به فرد برای اتریوم و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند. این فناوری جدید غیرمتمرکز است، همیشه برای تجارت در دسترس است و بر تعامل سنتی بین خریداران و فروشندگان متکی نیست. این روش جدید مبادله دارایی، ایده‌آل‌های اتریوم، کریپتو و فناوری بلاک چین را به طور کلی تجسم می‌دهد: هیچ نهادی سیستم را کنترل نمی‌کند و هر کسی می‌تواند راه‌حل‌های جدیدی بسازد و مشارکت کند. با این مقدمه تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

بازار ساز خودکار (Automated Market Maker)

ظهور بازار ساز خودکار (AMM) در صرافی های غیرمتمرکز باعث رشد چشمگیر DEX ها شد. قبل استفاده از AMM ها، صرافی های غیر متمرکزی مانند صرافی یونی سواپ، از سیستم Order Book استفاده می کردند. اما هم اکنون صرافی های غیرمتمرکزی زیادی همچون بالانسر و بایننسDEX از این سیستم فوق العاده استفاده می کنند.

مفهوم بازار ساز خودکار: فرض کنیم در یک صرافی غیرمتمرکز سفارشات خرید یا فروش برای یک ارز دیجیتال خاص، به شدت بالا رفته است به صورتی که فشار عرضه یا تقاضا برای آن ارز دیجیتال باعث شده است که قیمت آن دستخوش تغییر و نوسان شود. همچنین این اتفاق باعث شده است که قیمت این ارز دیجیتال در این صرافی غیرمتمرکز با صرافی های دیگر اختلاف داشته باشد.

در چنین شرایطی صرافی ها از بازار ساز خودکار استفاده می کنند تا با این سیستم، نقدیندگی مورد نیاز تامین شود. در واقع بازارساز خودکار سفارشاتی متناسب با سفارشات موجود باز میکند تا خیال کابران از وجود خریدار یا فروشنده راحت شود. با کاری که AMMها انجام می دهند، اختلاف قیمت آن ارز دیجیتال در صرافی ها کنترل می شود. در طرف مقابل نیز بازار سازها کارمزدی در ازای انجام این کار دریافت می کنند.

شما می توانید با استفاده از بازار ساز خودکار بدون نیاز به اعتماد به شخص مقابل، معامله خود را انجام دهید. همچنین می توانید در یک استخر لیکوئیدیتی به تامین نقدیندگی بپردازید. این سیستم اجازه می دهد تا هر کس بتواند به عنوان یک سازنده بازار (Market Maker) عمل کند و کارمزد کسب کند.

مفهوم استخر نقدینگی در بازار ساز خودکار چیست؟

استخر نقدینگی یا استخر لیکوئیدیتی را شما می توانید انبوهی از وجوه تصور کنید که معامله گران می توانند با آن معامله کنند. تامین کنندگان نقدینگی یا بازار سازهای خودکار نیز با اضافه کردن نقدیگی به این استخر، کارمزد کسب می کنند.

اضافه کردن وجوه به استخر نقدینگی به این صورت می باشد که: به طور مثال صرافی غیر متمرکز یونی سواپ در ورژن 2، از معامله گران 0.3 درصد کارمزد کسب می کند و آن را به استخر نقدیندگی واریز میکند. سیاست صرافی ها، سیستم عامل ها و فورک ها با یکدیگر متفاوت می باشد، لذا ممکن است هر کدام از آن ها کارمزد بیشتر یا کمتری کسب کند تا با این کار تامین کنندگان را تشویق کنند تا به استخر لیکوئیدیتی آن ها جذب شوند.

برای یک استخر نقدینگی، مسئله حیاتی ورود بیشتر نقدینگی می باشد. هر چه قدر نقدینگی موجود در استخر لیکوئیدیتی بیشتر باشد، امکان اسلیپیچ سفارشات بزرگ تر، کم تر می باشد. در واقع افزایش نقدینگی در استخر نقدینگی موجب می شود، سفارشاتی که از طرف بازار ساز خودکار، متناسب با فرمول قیمت گذاری ایجاد شده است، تغییر کمتری ایجاد کند.

چگونه بازار ساز خودکار شویم؟

این کار بسیار ساده می باشد، کافیست کیف پول ارز دیجیتال خود را متصل کنید و تراکنش را تایید کنید. ابتدا وارد سایت پروتکل مورد نظر شوید و کیف پول ارز دیجیتال دیفای خود را به آن متصل کنید. ارز دیجیتال مور نظر خود را برای خرید یا فروش برگزینید. گزینه swap را انتخاب کنید و بعد از آن تراکنش را در کیف پول ارز دیجیتال خود تایید کنید.

تامین نقدینگی برای استخر لیکوئیدیتی همان حکم ترید کردن را دارد. به بخش liquidity provider رفته و مبلغ مورد نظر از هر ارز دیجیتالی را برای انتقال به استخر انتخاب کنید. بعد از این که تراکنش را در کیف پول ارز دیجیتال خود تایید کردید، یک توکن به شما داده می شود، این توکن در واقع نشان دهنده مالکیت شما در استخر لیکوئیدیتی می باشد که قابل معامله و تبدیل به توکن های دیگر است.

تغییرات بازارسازهای خودکار

در پست اصلی Vitalik Buterin که خواستار بازارهای پول خودکار یا زنجیره ای شد، تاکید کرد که AMM نباید تنها گزینه موجود برای معاملات غیرمتمرکز باشد. در عوض، باید راه‌های زیادی برای معامله توکن‌ها وجود داشت. با این حال، آنچه او پیش‌بینی نمی‌کرد، توسعه رویکردهای مختلف برای AMM بود.

اکوسیستم DeFi به سرعت تکامل می‌یابد، اما سه مدل AMM غالب ظهور کرده‌اند: Uniswap، Curve و Balancer.

فناوری پیشگام Uniswap به کاربران اجازه می دهد با هر جفت توکن ERC-20 با نسبت 50/50 یک استخر نقدینگی ایجاد کنند و به ماندگارترین مدل AMM در اتریوم تبدیل شده است.

Curve در ایجاد استخرهای نقدینگی دارایی‌های مشابه مانند استیبل کوین‌ها تخصص دارد و در نتیجه برخی از پایین‌ترین نرخ‌ها و کارآمدترین معاملات را در صنعت ارائه می‌کند و در عین حال مشکل نقدینگی محدود را حل می‌کند.

Balancer محدودیت‌های یونی سواپ را با اجازه دادن به کاربران برای ایجاد استخرهای نقدینگی پویا با حداکثر هشت دارایی مختلف در هر نسبت افزایش می‌دهد، بنابراین انعطاف‌پذیری AMMs را گسترش می‌دهد.

اگرچه بازارسازان خودکار از فناوری جدیدی بهره می‌برند، اما تکرار آن در حال حاضر یک ابزار مالی ضروری در اکوسیستم DeFi در حال تکامل سریع و نشانه‌ای از یک صنعت در حال رشد است.

مزایا و معایب بازار ساز خودکار

مزایای بازار ساز خودکار

• بزرگ ترین دلیل عدم پذیرش همگانی صرافی های غیرمتمرکز یا DEX ها، نقدینگی بود. با وجود AMM ها دیگر این مشکل وجود نخواهد داشت و میتوان گفت وجود بازار سازهای خودکار به طور کامل مشکل نقدینگی در صرافی های غیرمتمرکز را رفع کرده است.
• اگر بخواهید به عنوان یک بازارساز فعالیت کنید یا با استخر نقدینگی در تعامل باشید، هیچ گونه مانع و احراز هویت سختی در مقابل شما وجود ندارد. از آنجایی که برای صرافی های غیرمتمرکز، بر خلاف صرافی های متمرکز، قوانین نظارتی سخت گیرانه ای وجود ندارد، شما به راحتی می توانید با AMM ها در تعامل باشید.
• از آنجایی که برای ایجاد استخر نقدینگی، هیچ گونه کمیسیون و کارمزد وجود ندارد، هر کسی می تواند برای خود یک استخر نقدینگی ایجاد کند. در نتیجه می توان گفت، صرافی های غیرمتمرکز راه خوبی برای عرضه ارزهای دیجیتال به بازار و افزایش نقیدنگی می باشند.

معایب بازار ساز خودکار

• اگر صرافی های متمرکز از آربیتراژ استفاده نکنند، بازار سازهای خودکار نمی توانند وجود داشته باشند. در واقع وجود کاربرانی که از سود آربیتراژی کسب درآمد می کنند موجب اصلاح قیمت گذاری روی ارزهای دیجیتال در AMM ها می شود. اما این موضوع موجب ایجاد ضررهای موقت در شبکه های مختلف می شود.
• از طرفی وجود معامله گران آربیتراژی در شرایط خاصی برای بازار سازها یک تهدید محسوب می شود! می دانیم که معامله گران آربیتراژی از تفاوت قیمت یک دارایی سود کسب میکنند. اما وقتی که نوسان قیمت یک ارز دیجیتال خیلی زیاد باشد، تامین کنندگان نقدینگی با اینکه کارمزد دریافت می کنند، دچار ضرر موقت می شوند. این ضرر ناپایدار می باشد چرا که همواره قیمت می تواند در جهت مخالف نیز حرکت کند. اما مشکل اینجاست که این اتفاق همیشه رخ نخواهد داد.
• اگرچه بازار سازها همواره در حال پیشرفت و بهبود می باشند، اما با این حال حجم نقدینگی آن ها نسبت به حجم نقدینگی صرافی های متمرکز، بسیار کم می باشد.

ضرر ناپایدار چیست؟ (Impermanent Loss)

با اینکه فعالیت به عنوان یک AMM می تواند بسیار جذاب باشد، اما ریسک هایی نیز دارد. بزرگ ترین ریسک موجود ضرر ناپایدار است که تامین کنندگان را تحت شعاع قرار می دهد. وقتی تامین کنندگان، ارز دیجیتالی را با قیمت معینی به استخر لیکوئیدیتی اضافه می کنند و دقیقا بعد از آن، قیمت آن ارز دیجیتال تغییر می کند، ضرر ناپایدار رخ می دهد.

هر چه این تغییر بزرگ تر باشد، ضرر ناپایدار بیشتر می باشد. به همین دلیل است که AMM ها بیشتر با جفت ارزهای دیجیتالی کار میکنند که دارای ارزش مشابه هستند. در شرایطی که چنین تغییرات زیادی اتفاق می افتد، تامین کنندگان تصمیم می گیرند به جای اضافه کردن بودجه، توکن ها را حفظ کنند.

با اینکه در شرایط ضرر ناپدار نیز، کسب کارمزد، می تواند ضررها را کاهش دهد، با این حال اگر تامین کنندگان در شرایط ضرر ناپایدار دارایی خود را از سپرده خارج کنند، دیگر ضرر آن ها پایدار و دائمی خواهد بود.

جمع بندی: به کارگیری بازار ساز خودکار موجب تحول چشمگیر در حوزه صرافی های غیرمتمرکز شده است. بزرگ ترین مشکل برای گسترش همگانی DEX ها، مشکل نقدینگی بود که با ایجاد AMM ها این مشکل رفع شده است. AMM ها به تامین نقدینگی موردنیاز صرافی های غیرمتمرکز می پردازند تا با این کار اختلاف قیمت ارزهای دیجیتال را کنترل کنند.

با شرکت در یک استخر نقدینگی به عنوان تامین کننده، می توانید کارمزد کسب کنید اما توجه داشته باشید که استخر نقدینگی ریسک افتادن در ضرر ناپایدار را نیز دارد.

تامین نقدینگی، نبودن قوانین سخت احراز هویتی، راحتی ایجاد و تعامل با AMM ها از مزایای بازار سازهای خودکار می باشد.

ادامه روند قیمتی یک ارز دیجیتال به مدت طولانی، نوسان شدید و ریسک افتادن در ضرر ناپایدار از معایب بازارهای خودکار می باشد.

بازار ساز خودکار چیست؟ AMM

از زمان پیدایش فناوری بیت کوین و تکنولوژی منحصر به فرد بلاک چین، پروژه های بسیار کاربردی و جالبی در این عرصه به وجود آمد که یکی از آن ها بازارساز خودکار یا به اختصار AMM، می باشد. بازار ساز خودکار یا (Automated market maker)، بخشی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) به شمار می رود که دیدگاه جدیدی را به سرمایه گذاران و معامله گران اعطا می کند. بازار سازان خودکار به جای ارائه بازار سنتی خریداران و فروشندگان، امکان داد و ستد دارایی های دیجیتال را به روشی بدون مجوز و خودکار با استفاده از استخرهای نقدینگی می دهند. اگر شما نیز در مورد AMM ها کنجکاو هستید و می خواهید بدانید که چگونه می توان به وسیله آن ها سرمایه گذاری بهتری داشته باشید، با ما تا پایان این مقاله همراه باشید.

بازارساز خودکار چیست؟

پیش از هر چیزی باید بگوییم سازندگان بازار خودکار(AMM)، یک پیشرفت جدید و هیجان انگیز در صنعت مالی غیرمتمرکز هستند. بازارساز خودکار ابزاری است که برای تامین نقدینگی در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و تعیین قیمت برای معامله رمز ارز ها در صرافی های غیر متمرکز استفاده می‌ شود. درواقع این پروتکل را می توان همانند رباتی تصور کرد که با بهره مندی از استخر های نقدینگی، تجارتی خودکار را به معامله گران ارائه می دهد. در این فرآیند استخرهای نقدینگی به عنوان جایگزینی برای بازارهای سنتی خریدار و فروشنده مورد استفاده قرار گرفته و تجارتی آسان تر را به مشتریان خود ارائه می دهند. اگر بخواهیم بازارساز خودکار را به زبان ساده تر توضیح دهیم، فرآیندی است که در صرافی غیر متمرکزDEX)) مورد استفاده قرار می گیرد تا به واسطه یک فرمول ریاضی خاص، قیمت‌ گذاری دارایی ‌ها انجام شود. درواقع با استفاده از این پروتکل، قیمت گذاری دارایی های دیجیتالی در صرافی های غیر متمرکز به جای استفاده از یک دفتر سفارش مشخص مانند صرافی ‌های سنتی، از یک الگوریتم ریاضی استفاده می کند. فرمول AMM، در صرافی های گوناگون می تواند متفاوت باشد، اما نحوه کار این فرمول برای تمامی صرافی های غیر متمرکز مشابه عمل کرده و در نهایت به قیمت گذاری دارایی های دیجیتالی منجر می شود.

بازارساز خودکار چگونه کار می کند؟

بازارساز خودکار یکی از محبوب ترین پروتکل های DeFi، است که همیشه گزینه ای برای معامله در اختیار کاربران قرار می دهد. این نوع فرآیند کاملا سیستم سنتی خرید و فروش را نقض می کند و سیستمی غیر متمرکز تر را ارائه می دهد. به این شکل که شما برای تجارت با بازارساز خودکار نیاز به تریدر از سوی دیگر نداشته و تنها با قرارداد های هوشمند در ارتباط هستید. این قرارداد های هوشمند عضو اصلی اکوسیستم بازار ساز خودکار هستند و تمرکززدارایی در این پروتکل را محقق می سازند. درواقع شما برای عقد یک قرارداد در بازار ساز خودکار، نیازی به یک دفتر سفارشات نداشته و این امر کاملا به طور خودکار انجام می شود. بیایید برای واضح شدن این مسئله مثالی را در نظر بگیریم، در حالت عادی برای تجارت در بازار سنتی، نیاز به یک دفتر سفارشات مانند صرافی های متمرکز و طرفین خریدار است. اما برای خرید ارز دیجیتال در بازارساز خودکار و صرافی های غیر متمرکز نیازی به خریدار یا فروشنده نیست و شما می توانید از طریق قرارداد های هوشمند که از قبل برای این کار کدنویسی شده اند، اقدام به خرید ارز دیجیتال کنید. البته این فرآیندی است که در صرافی های غیر متمرکز مانند بایننس، کوین بیس، یونی سواپ و غیره به کار گرفته می شود و خود یک صرافی مجزا نیست. درواقع بازارساز خودکار مانند یک ربات تریدر کار می کند. از آنجاکه هیچ دفتر سفارشی برای این پروتکل وجود ندارد، هیچ سفارشی نیز در این نوع بازار وجود نداشته و قیمت رمز ارز ها توسط فرمول ریاضی تعیین می گردد. البته لازم به ذکر است با آنکه در بازار ساز خودکار نیازی به وجود طرف معامله نداریم، اما با این حال همچنان نیازمند کسی هستیم که بازارسازی کند. به این معنی که نقدینگی در قرارداد هوشمند باید توسط کاربرانی ارائه شود که آن‌ ها را تامین‌ کنندگان نقدینگی (LP) می ‌نامیم.

مفهوم استخر نقدینگی

استخر نقدینگی به فضایی اختصاصی گفته می شود که انبوهی از وجوه در آن ذخیره شده تا تریدر ها بتوانند از آن ها برای عقد بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ معاملات خود استفاده کنند. اگر بخواهیم مثالی نزدیک به مفهوم استخر نقدینگی بیاوریم، همانند ذخایر بانکی هستند که برای گردش پول در جامعه و معامله مورد استفاده قرار می گیرند. این فضا را با نام های استخر نقدینگی و یا استخر لیکوییدی می شناسند که خود مردم نقش اصلی تامین نقدینگی را بازی کرده و به عنوان تامین کنندگان نقدینگی تعیین می شوند. همچنین به افرادی که وظیفه تامین کردن نقدینگی استخر های نقدینگی را دارند، LP گفته می شود. درواقع LP ها بازیگر اصلی استخر های نقدینگی هستند، این افراد در برابر افزایش نقدینگی و ارتقاء پروتکل، کارمزد دریافت می کنند. البته لازم به ذکر است نحوه دریافت کارمزد و مقدار آن بستگی به صرافی مورد نظر و استخر نقدینگی آن دارد. برای مثال در صرافی یونی سواپ تامین ‌کنندگان نقدینگی باید معادل دو توکن ( 50 درصد ETH و 50 درصد DAI ) به استخر ETH/DAI واریز کنند.
اگر شخصی تمایل به بازارسازی در این نوع استخر ها داشته باشد، تنها کافیست کارمزد تعیین شده برای این کار از سوی صرافی مورد نظر را پرداخت کرده و به عنوان تامین کننده نقدینگی در استخر شروع به فعالیت کند.

نقش بازارساز خودکار در صرافی های غیر متمرکز

همانطور که در قسمت های قبلی نیز ذکر شد، بازارساز های خودکار برای عملکرد صحیح نیاز به نقدینگی دارند. زیرا در صرافی های غیر متمرکز یک دفتر کل وجود نداشته و هیچ خریدار و فروشنده ای نیز وجود ندارد که مبادلات انجام شوند. در نتیجه چطور به سمر رساندن یک معامله امکان پذیر می شود؟ در واقع اینجاست که نقش استخر های نقدینگی مشخص می شود. درواقع AMM ها با ایجاد استخرهای نقدینگی گزینه جدیدی را در اختیار معامله گران قرار داده اند. این استخر ها ارائه دهندگان نقدینگی(LP) را تشویق می کنند تا دارایی های بیشتری را در استخر نقدینگی قرار دهند. هر چه تعداد دارایی های موجود در یک استخر بیشتر باشد، این امکان برای صرافی مورد نظر فراهم می شود تا از معاملات بزرگتری پشتیبانی کند. به همین ترتیب کاربران دیگر نیازی به تجارت بین خریداران وفروشندگان ندارند، بلکه کاری که کاربران انجام می دهند معامله در برابر استخر نقدینگی است. زمانی که کاربران در یک استخر نقدینگی مشارکت می‌ کنند، نقدینگی آن را افزایش می‌ دهند و معامله‌ گران را قادر می ‌سازد تا مبادلات بزرگ‌ تری را با قیمت بازار انجام دهند. همچنین باید گفت هرچه نقدینگی یک صرافی بالاتر باشد، به عنوان بهترین صرافی ارز دیجیتال انتخاب می شود. زیرا هرچه جذب نقدینگی در یک صرافی بیشتر باشد، امکان اسلیپج (Slipage) سفارشات با حجم بالا، کمتر می ‌شود. در نهایت می توان گفت هر چه نقدینگی استخر یک صرافی بیشتر باشد رابطه مستقیم در محبوبیت و کاربرد بهتر آن دارد.

ویژگی های بازارساز خودکار

اگر بخواهیم از مزیت های اصلی یک بازارساز خودکار بگوییم، تمرکززدارایی هر چه بیشتر و ایجاد تغییر در روش های سنتی برای خرید و فروش، از بحث های اصلی بازارساز خودکار می باشد. AMM، یک سیستم کارآمد برای تجارتی خودکار در اختیار معامله گران گذاشته و فرصتی برای معامله آسان تر به سرمایه گذاران اعطا کرده. درواقع این بازار با استفاده از سیستمی ساده تر، جایگزین بازار های سنتی شده و از محبوبیت زیادی میان معامله گران در سراسر جهان برخوردار شده است. همچنین اصلی ترین ویژگی صرافی های غیر متمرکز، یعنی قیمت گذاری رمز ارز ها توسط بازارسازخودکار صورت می گیرد. برای مثال تصور کنید می خواهید به خرید بیت کوین یا خرید ارز دیجیتال اتریوم بپردازید. در این صورت به صراحت می بینید که قیمت کوین مورد نظر ممکن است با اختلاف کمی در صرافی های غیرمتمرکز ارائه شود. این امر به استخر نقدینگی و بازارسازخودکار صرافی بر می گردد که هر بازارساز با ارائه فرمولی متفاوت، از روش متفاوتی برای تعیین قیمت برخوردار می باشد. البته بازارسازخودکار ویژگی های کاربردی دیگری را نیز شامل می شود که در ادامه آن ها را نام برده ایم.

ایجاد فرصت برای اقشار مختلف

همانطور که در قسمت های قبلی گفته شد، صرافی ها و استخر های نقدینگی ارتباط مستقیم با یکدیگر دارند. همچنین برای پشتیبانی یک صرافی از معاملات با حجم بالا، نیاز به نقدینگی زیاد استخر های لیکوییدی است. به همین دلیل استخر های نقدینگی فرصتی برای تمام افراد از سراسر جهان ایجاد می کنند تا از راه تامین کنندگی نقدینگی این استخر ها به کسب درآمد و در عین حال مشارکت در پروتکل بپردازند. در نتیجه می توان گفت بازار ساز های خودکار حتی به کاربران عادی نیز فرصتی برای انجام دادن کاری بزرگ داده و به ایجاد مشارکت میان افراد مختلف می پردازند.

ایجاد نقدینگی بالا

اگر شما بخواهید در حالت عادی یک معامله نرمال با صرافی های متمرکز داشته باشید، این نوع صرافی ها شامل محدودیت بوده و می توان گفت از نقدینگی کم تر برخوردار هستند. در صورتی که صرافی های غیر متمرکز به واسطه بازار ساز های خودکار، حجم عظیمی از نقدینگی را تولید می کنند. زیرا در این نوع تجارت، نقدینگی توسط هر فرد معمولی که تمایل به این کار را داشته باشد تعمین می شود. در نتیجه اشتیاق دریافت کارمزد و سادگی این کار باعث می شود افراد بیشتری تمایل به افزایش نقدینگی صرافی داشته باشند.

ارائه تجارت غیر متمرکز

برای آنکه شما بتوانید از خدمات یک صرافی متمرکز استفاده کنید، باید مدارک شناسیایی مورد نیاز را ارائه داده و مراحلی را برای این کار طی کنید که تحت نظارت دولت انجام می شود. اما برای مشارکت در بازارساز های خودکار نیازی به احراز هویت، ثبت نام و یا ارائه مدارک شناسایی نیست. بلکه هر کاربر می تواند به راحتی و به صورت کاملا غیر متمرکز در این نوع بازار مشارکت داشته و از خدمات بسیار آن استفاده کند.

آینده بازارساز های خودکار

AMM ها که برای اولین بار در سال 2018 توسعه یافتند، اکنون از اصلی ترین بخش های اکوسیستم DeFi به شمار می روند. اما این پروتکل نیز مانند سایر فرآیند های تکنولوژی، در حال توسعه است و در آینده ابزار های خودکار بیشتری به استخر های نقدینگی بازارسازان خودکار اضافه می گردد. در واقع می توان گفت بازار ساز های خودکار، چیزی فراتر از ارائه نقدینگی بیشتر بین توکن ها هستند. بلکه این پروتکل به تقویت بازار و افزایش امنیت آن نیز کمک می کند. همچنین بازارسازهای خودکار برای تسهیل تراکنش ها به طور کارآمدتر بر فناوری قرارداد های هوشمند تکیه می کنند که تاکنون در این زمینه از موفقیت چشمگیری برخوردار بوده اند.
با این تفاسیر مشهود است که در آینده، AMM ها پتانسیل دسترسی به سرمایه گذاران بیشتری را دارند. با این حال، برای رسیدن به این امر نوآوری باید سطح بالایی از امنیت و رشد را تضمین کند. همانطور که نظاره گر بازار هستید، فضای DeFi، هر روزه رو به رشد است و از آنجاکه AMM ها بخشی از توسعه فضای DeFi هستند، به سرعت در حال توسعه هستند و می توانند بخش اصلی پیشرفت آن باشند. به همین ترتیب می توان گفت بازارساز ها در آینده با ابزار های بیشتری به بازار بر می گردند و آینده روشنی برای آن ها دیده می شود.

سخن پایانی
بازارساز خودکار یا AMM، را می توان پروتکلی نامید که بازار های سنتی را تکمیل کرده و تجارتی بهتر و غیر متمرکز را ایجاد کرده است. در بازار های سنتی معامله گران نیاز به یک خریدار و فروشنده دارند، درحالی که در بازار های خودکار نیازی به طرف ترید وجود نداشته و معامله از طریق قرارداد های هوشمند به سمر می رسد. این امر باعث شده سرعت خرید و فروش بیشتر شده و معاملات به آسانی امکان پذیر باشند. به لطف این منبع جدید نقدینگی، صنعت مالی غیرمتمرکز توانسته است بسیار پیشرفته تر از قبل بتازد و فناوری جدیدی را به دنیا ارائه دهد. در نهایت باید بگوییم AMM ها فضای ویژه ای در DeFi هستند و به دلیل سهولت استفاده، قلمرو خود را بر جهان افزوده اند.

بازارساز خودکار چیست؛ چطور ارائه‌دهنده نقدینگی باشیم و کسب درآمد کنیم؟

بازارساز خودکار چیست؟ می‌توانید یک بازارساز خودکار (Automated Market Making) را به‌عنوان روباتی در نظر بگیرید که همیشه مایل است قیمتی بین دو دارایی را به شما اعلام کند. بعضی از صرافی ها مانند یونی‌سواپ از فرمول‌های ساده استفاده می‌کنند، در حالی که کرو (Curve)، بالانسر و دیگران از فرمول‌های پیچیده‌تری بهره می‌برند.

نه تنها می‌توانید با استفاده از یک بازارساز خودکار (AMM) بدون نیاز به اعتمادسازی معامله کنید، بلکه می‌توانید با ارائه نقدینگی به استخر، تبدیل به یک بازارساز شوید و برای تامین نقدینگی کارمزد دریافت کند.

بازارسازهای خودکار جایگاه خود را در فضای امور مالی غیرمتمرکز، ساده و آسان کرد‌ه‌اند. غیرمتمرکز ساختن بازار به این روش، اساس کار و هدف بازار کریپتوکارنسی است.

پروتکل‌های بازارساز خودکار مانند یونی‌سواپ به طور منظم شاهد حجم رقابتی، نقدینگی بالا و بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ افزایش تعداد کاربران هستند. اما این صرافی‌ها چگونه کار می‌کنند؟ آیا AMMها می‌توانند با صرافی‌های سنتی رقابت کنند؟ مقاله «بازارساز خودکار چیست» را دنبال کنید تا به پاسخ این پرسش‌ها برسید.

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار (AMM) نوعی پروتکل مبادله غیرمتمرکز (DEX) است که برای قیمت‌گذاری دارایی‌ها از یک فرمول ریاضی استفاده می‌کند. در این پروتکل‌ها به جای استفاده از دفترچه سفارش مانند یک صرافی سنتی، دارایی‌ها طبق یک الگوریتم، قیمت‌گذاری می‌شوند.

این فرمول می‌تواند با هر پروتکل متفاوت باشد. به عنوان مثال، یونی‌سواپ از فرمول x * y = k استفاده می‌کند، که x مقدار یک توکن در استخر نقدینگی و y مقدار دیگری است. در این فرمول، k یک مقداری ثابت است، به این معنی که نقدینگی کل استخر همیشه باید ثابت بماند.

سایر بازارسازها از فرمول‌های دیگری بر اساس هدف خاصی که دارند، بهره می‌برند. اما شباهت همه آنها این است که قیمت‌ها را به صورت الگوریتمی تعیین می‌کنند. اگر در حال حاضر این مفهوم کمی پیچیده است، نگران نباشید، در ادامه به درک کاملی از بازارساز خودکار خواهید رسید.

بازارسازی سنتی اغلب با شرکت‌هایی با منابع گسترده و استراتژی‌های پیچیده کار می‌کند. سازندگان بازار به شما کمک می‌کنند تا قیمت مناسب را یک صرافی ارز دیجیتال پیدا کنید. بازارسازان خودکار این فرآیند را غیرمتمرکز کرده و به هر کسی اجازه می‌دهند بازاری را بر روی بلاکچین ایجاد کند. اما چگونه می‌توانند این کار را انجام دهند؟

یک بازارساز خودکار چگونه کار می کند؟

به پرسش بازارساز خودکار چیست، پاسخ دادیم، حالا بیاید ببینیم که این بازارسازها چگونه کار می‌کنند.

یک بازارساز خودکار مشابه یک دفتر سفارش صرافی عمل می‌کند، چون جفت‌های معاملاتی را ارائه می‌دهد، مانند ETH/DAI. با این حال، برای انجام معامله، نیازی به داشتن طرف مقابل ندارید. در عوض، شما با یک قرارداد هوشمند تعامل خواهید داشت که بازار را برای شما «می‌سازد».

در یک صرافی غیرمتمرکز، معاملات به‌طور مستقیم بین کیف پول‌های کاربر انجام می‌شود. اگر ارز دیجیتال A را با رمز ارز B در صرافی X بفروشید، شخص دیگری در آن سوی معامله وجود دارد که رمز ارز B را با رمز ارز A خود می‌خرد. می‌توانیم این معامله را تراکنش همتا به همتا (P2P) بنامیم.

در مقابل، شما می‌توانید بازارسازها را به‌عنوان قرارداد همتا (P2C) در نظر بگیرید. نیازی به طرف مقابل به معنای سنتی نیست، چون معاملات بین کاربران و قراردادها انجام می‌شود. از آنجایی که هیچ دفترچه سفارشی وجود ندارد، هیچ نوع سفارشی نیز در AMM وجود نخواهد داشت. در عوض قیمتی که برای دارایی‌ مورد نظر که می‌خواهید بخرید یا بفروشید دریافت می‌کنید، با فرمول تعیین می‌شود.

بنابراین نیازی به طرف مقابل نیست، اما هنوز به شخصی نیاز داریم که باید بازار را ایجاد کند، درست است؟ نقدینگی در قرارداد هوشمند هنوز باید توسط کاربرانی به نام ارائه‌دهندگان نقدینگی (LPs) تامین شود.

استخر نقدینگی در بازارساز خودکار چیست؟

ارائه‌دهندگان نقدینگی (LPs) وجوهی را به استخرهای نقدینگی اضافه می‌کنند. شما می‌توانید یک استخر نقدینگی را به‌عنوان انبوهی از سرمایه در نظر بگیرید که معامله‌گران می‌توانند با آن معامله کنند. در ازای ارائه نقدینگی به پروتکل، ارائه‌دهندگان از معاملاتی که در استخر آنها اتفاق می‌افتد، کارمزد دریافت می‌کنند. در مورد یونی‌سواپ، ارائه‌دهندگان ارزشی معادل دو توکن، برای مثال، 50 درصد اتر و 50 درصد دای را به استخر ETH/DAI واریز می‌کنند.

بنابراین هر کسی می‌تواند یک بازارساز شود؟! بله. اضافه کردن وجوه به استخر نقدینگی بسیار آسان است و پاداش‌ها توسط پروتکل تعیین می‌شود. به‌عنوان مثال، یونی‌سواپ 0.3 درصد از معامله‌گران کارمزد می‌گیرد که به‌طور مستقیم آن را به ارائه‌دهندگان نقدینگی می‌دهد. سایر پلتفرم‌ها ممکن است برای جذب ارائه‌دهندگان نقدینگی بیشتر به استخر خود، هزینه کمتری دریافت کنند.

چرا جذب نقدینگی مهم است؟

با توجه به نحوه کار AMMها، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، ممکن است لغزش کمتری برای سفارشات بزرگ ایجاد شود. این به نوبه خود ممکن است حجم بیشتری را به پلتفرم جذب کند.

مشکلات لغزش در طرح‌های مختلف بازارساز خودکار متفاوت است، اما باید به آن توجه داشت. به یاد داشته باشید، قیمت‌گذاری توسط یک الگوریتم تعیین می‌شود. در واقع به روشی ساده، تغییرات نسبت بین توکن‌ها در استخر نقدینگی، پس از معامله تعیین خواهد شد. اگر نسبت با حاشیه زیاد تغییر کند، مقدار زیادی لغزش وجود خواهد داشت.

اجازه دهید موضوع را با ارائه یک مثال روشن‌تر کنیم. فرض کنید می‌خواستید تمام ETH موجود در استخر ETH/DAI را در بخرید. شما باید برای هر اتر اضافی حق بیمه را که به طور تصاعدی بالا می‌رود، بپردازید، اما هرگز نمی‌توانید همه آن را از استخر خریداری کنید. چرا؟ این موضوع به دلیل فرمول x * y = k است. اگر x یا y صفر باشد، به این معنی که ETH یا DAI در استخر صفر شود، معادله دیگر معنی ندارد.

اما این داستان کامل در مورد بازارسازهای خودکار و استخرهای نقدینگی نیست. هنگام ارائه نقدینگی به AMM‌ها باید مورد دیگری را هم در نظر داشته باشید؛ ضرر ناپایدار.

ضرر ناپایدار در بازارساز خودکار چیست؟

ضرر ناپایدار زمانی اتفاق می‌افتد که نسبت قیمت توکن‌های سپرده‌شده پس از سپرده‌گذاری در استخر تغییر کند. در واقع اگر در هنگام برداشت توکن‌ها از استخر، قیمت آنها از زمان سپرده‌گذاری کمتر باشد، ضرر ناپایدار رخ داده است.

هرچه این تغییر بزرگتر باشد، ضرر ناپایدار بزرگتر خواهد بود. به همین دلیل است که بازارسازهای خودکار با جفت توکن‌هایی که ارزش مشابهی دارند، مانند استیبل کوین‌ها یا توکن‌های پیچیده، بهترین کارایی را ارائه می‌دهند. اگر نسبت قیمت بین جفت رمز ارز در محدوده به نسبت کوچکی باقی بماند، ضرر ناپایدار هم ناچیز است.

از سوی دیگر، اگر این نسبت تغییرات بسیاری داشته باشد، ارائه‌دهندگان نقدینگی ممکن است به جای اضافه کردن وجوه به یک استخر، به سادگی توکن‌ها را نگه دارند. با این حال، استخرهایی مانند ETH/DAI که به‌طور کامل در معرض ضررهای ناپایدار هستند، به لطف کارمزد معاملاتی که تعلق می‌گیرند، سودآور خواهند بود.

با این گفته، ضرر ناپایدار عنوان مناسبی برای نامگذاری این پدیده نیست. «ناپایداری» فرض می‌کند که اگر دارایی‌ها به قیمت‌هایی که در ابتدا سپرده شده‌اند برگردند، زیان کاهش می‌یابد. با این حال، اگر وجوه خود را با قیمت کمتر در زمان سپرده‌گذاری در استخر، برداشت کنید، ضرر ناپایدار زیاد خواهد بود. در برخی موارد، کارمزدهای معاملاتی ممکن است زیان‌ها را کاهش دهد، اما هنوز مهم است که خطرات را در نظر بگیرید. هنگام واریز وجوه به AMM مراقب باشید و مطمئن شوید که پیامدهای ضرر ناپایدار را درک کرده‌اید.

مثالی از ضرر ناپایدار

ضرر ناپایدار تفاوت بین نگهداری دارایی‌ها و قرار دادن آنها در یک استخر نقدینگی است. در اینجا با یک مثال بسیار ساده این مفهوم را بررسی می‌کنیم.

• آلیس 1 اتر و 100 دای در استخر نقدینگی مورد نظرش قرار می‌دهد.
• یک هفته بعد 1 اتر برابر با 200 دای است.
• اگر آلیس 1 اتر و 100 دای اولیه خود را نگه می‌داشت، 50 درصد سرمایه‌اش افزایش می‌یافت (100 دای یکسان است، اما اتر اکنون 200 دای ارزش دارد)
• از آنجایی که آلیس در یک استخر بازارساز خودکار شرکت می‌کند، سود او کمتر از 50 درصدی است که اگر به سادگی دارایی‌ها را نگه می‌داشت، به دست می‌آورد.

مزایای بازارساز خودکار چیست؟

چه چیزی در مورد AMM عالی است؟ آنها بسیاری از ویژگی‌های مهم دیفای را فعال می‌کنند که صرافی‌های سنتی نمی‌توانند انجام دهند. در اینجا چند مزیت آنها را باهم بررسی می‌کنیم؟

تجارت غیرمتمرکز

بازارسازهای خودکار نیازی به ثبت نام، اقدامات احراز هویت یا سایر موانع برای تجارت ندارند. هر کسی که کیف پول ارز دیجیتال و اتصال به اینترنت داشته باشد، می‌تواند 24 ساعته و 7 روز هفته معامله کند. حتی در زمان سقوط تکان‌دهنده کریپتو در ماه می 2021، صرافی‌های AMM با وجود حجم معاملات رکورددار، در دسترس بودند، در حالی که صرافی‌های متمرکز مانند کوین بیس، بایننس و رابینهود همگی سقوط کردند.

نقدینگی عمیق

صرافی‌های متمرکز برای نقدینگی به بازارسازان بزرگ متکی هستند. صرافی‌های AMM نقدینگی خود را از هر کسی که مایل به سپرده‌گذاری دارایی‌های خود در ازای سهمی از کارمزد معاملات است، تامین می‌کند. دموکراتیک کردن صرافی‌ها به این روش یک موفقیت آشکار است و بیش از 60 میلیارد دلار دارایی در DeFi قفل شده‌اند.

کارایی بازار

پروتکل‌های جدیدتر بازارسازها مانند بالانسر از استخرهای نقدینگی با وزن پویا، برای افزایش کارایی سرمایه استفاده می‌کنند که منجر به بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ لغزش کمتر و قیمت‌های بهتر در طول معاملات با حجم بالا می‌شود.

جنبه‌های منفی بازارساز خودکار چیست

مانند همه فناوری‌های جدید، بازارسازها بدون عیب نیستند.

لغزش زیاد

به طور کلی، هر چه سفارش شما بزرگتر باشد، قیمت پیشنهادی برای دارایی سفارش داده‌شده بالاتر است. همین امر در تراکنش‌ها با حجم بالا نیز صدق می‌کند. به این دلیل که AMMها بر جفت رمز ارزها تکیه می‌کنند که با هم جمع شده و طبق یک الگوریتم قیمت‌گذاری می‌شوند. علاوه بر این، اختلاف قیمت قابل توجه بین دارایی‌ها می‌تواند خطر لغزش را افزایش دهد.

ضرر ناپایدار

ارائه‌دهندگان نقدینگی که جفت رمز ارزهای را در یک استخر نقدینگی سپرده‌گذاری می‌کنند، در معرض ضرر ناپایدار هستند. اگر دو دارایی سپرده‌گذاری کنید و قیمت یک یا هر دو تغییر کند، ممکن است دارایی‌های خود را با قیمتی کمتر از زمان سپرده‌گذاری برداشت کنید. ریسک این ضرر با سپرده‌گذاری جفت استیبل کوین در پروتکل‌های بازارسازی مانند کرو و سوشی‌سواپ کاهش می‌یابد.

ریسک قرارداد هوشمند

اگر با یک پروتکل AMM یک ارائه‌دهنده نقدینگی شوید، رمزارز را به یک قرارداد هوشمند واریز می‌کنید. اگر یک باگ یا هکر از قرارداد هوشمند سوءاستفاده کند چه اتفاقی می‌افتد؟ این امر متاسفانه، ممکن است به معنای از دست دادن کامل رمزارز شما باشد. برخی از پروتکل‌های دیفای، مانند آوه، صندوق بازپرداخت بزرگی را برای اصلاح چنین وضعیتی نگه می‌دارند.

جمع‌بندی

با مقاله بازارساز خودکار چیست همرا بودید. بازارسازان خودکار جزء اصلی امور مالی غیرمتمرکز (Defi) هستند. با استفاده از آنها هر کسی می‌تواند بازارهایی را به طور یکپارچه و کارآمد ایجاد کند. در حالی که در مقایسه با صرافی‌های دیگر محدودیت‌های خود را دارند، نوآوری کلی که برای ارزهای دیجیتال به ارمغان می‌آورند بسیار ارزشمند است.

بازارسازهای خودکار هنوز در مراحل ابتدایی خود هستند. بازارسازهایی که امروزه می‌شناسیم و استفاده می‌کنیم مانند یونی‌سواپ، کرو و پنکیک‌سواپ، از نظر طراحی زیبا هستند، اما از نظر ویژگی‌ها محدودیت‌هایی دارند. به احتمال زیاد در آینده طرح‌های نوآورانه بازارسازهای بیشتری به‌وجود خواهد آمد. این امر باید به کارمزدهای کمتر، اصطکاک کمتر و در نهایت نقدینگی بهتر برای هر کاربر در حوزه امور مالی غیرمتمرکز منجر شود.

نظر شما درباره بازارساز خودکار چیست؟ آیا تا به حال یک ارائه‌دهنده نقدینگی در استخرها بوده‌اید؟

من مریم هستم و ارشد رشته فناوری اطلاعات. به شبکه و تکنولوژی خیلی علاقه دارم و در این زمینه تحصیل کردم. در بازار بورس فعالیت دارم و مدتی کار تولید محتوا انجام دادم. به همین دلیل تصمیم گرفتم از ترکیب این چند مورد وارد کار کریپتوکارنسی شم. تا اینکه با کیوسک آشنا شدم.
علاوه بر اینکه در آکادمی کیوسک مطلب می‌نویسم، دبیری بخش مقالات رو هم به عهده دارم.

بازارساز خودکار (AMM) چیست و چه کاربردی دارد؟

بازارساز خودکار ( AMM ) ابزاری است که برای تأمین نقدینگی در امور مالی غیرمتمرکز ( DeFi ) استفاده می‌شود. AMM ها امکان تجارت خودکار دارایی‌های دیجیتال را فراهم می‌کنند. بازارسازهای خودکار این کار را با استفاده از استخرهای نقدینگی به‌عنوان جایگزینی برای بازارهای سنتی خریدار و فروشنده انجام می‌دهند.

اگر از جمله افرادی هستید که به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و ارزهای دیجیتال علاقه دارید، می‌توانید با استفاده از AMM ها با قیمت مناسب دو دارایی را معامله کنید. قبل از AMM ها، مردم از بوک اوردرها برای ترید استفاده می‌کردند. پلتفرم‌های سنتی ‌ترید و خرید و فروش این فرصت را در اختیار افراد قرار می‌دادند که برای دارایی مدنظرشان هر قیمتی که می‌خواستند، تعیین کنند.

پس از مدتی، سایر کاربران قیمت فهرست‌شده‌ای را انتخاب می‌کنند که با آنچه در نظر دارند، مطابقت دارد. درنهایت این قیمت تعیین‌شده، به قیمت نهایی دارایی در بازار تبدیل می‌شود. فرایند بازارسازی سنتی به بازارسازان حرفه‌ای نیاز دارد که سفارش‌های زیادی را مدیریت کنند.

در این مدل، بازارسازان مقداری را که‌ ترید در آن انجام می‌شود، پیش‌بینی می‌کنند و البته در تعداد دفعات انجام این کار هم محدودیت دارند. در میان انواع بازارهای سرمایه‌گذاری، بازارهایی مانند بازار ملک و اوراق بهادار، هنوز هم به روش‌های بازار‌ساز سنتی متکی هستند، اما بازارساز های خودکار راه‌حلی جایگزین برای دیفای در نظر گرفته می‌شوند.

منظور از بازارساز یا Market Maker چیست؟

صرافی متمرکز بر فعالیت معامله‌گران نظارت می‌کند و سیستم خودکاری ارائه می‌دهد که با استفاده از آن، تطابق سفارش‌های مختلف را بررسی می‌کند؛ به عبارت دیگر، وقتی معامله‌گر A تصمیم می‌گیرد 1 بیت کوین را به قیمت 34000 دلار بخرد، صرافی اطمینان حاصل می‌کند که معامله‌گر B را پیدا کند که مایل است 1 بیت کوین را با نرخ ارز ترجیحی معامله‌گر A بفروشد.

به این ترتیب، صرافی متمرکز کم و بیش واسطه بین معامله‌گر A و معامله‌گر B است. وظیفه صرافی متمرکز این است که فرایند را تا حد امکان بدون مشکل پیش ببرد و سفارش‌های خرید و فروش کاربران را در مدت‌زمانی ترجیحاً کوتاه، تطبیق دهد، اما اگر صرافی موفق به انجام این کار نشود و نتواند سفارش‌های خرید و فروش به‌صورت آنی پیدا کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ در چنین شرایطی می‌گوییم نقدینگی دارایی‌های موردنظر کم است.

نقدینگی به این موضوع اشاره دارد که چگونه می‌توان یک دارایی را به‌راحتی خرید یا فروخت. نقدینگی بالا نشان می‌دهد بازار فعال است و معامله‌گران زیادی در حال خرید و فروش یک دارایی خاص هستند. برعکس، نقدینگی کم به این معناست که فعالیت کمتری وجود دارد و خرید و فروش دارایی دشوارتر است.

زمانی که نقدینگی کم است، slippage رخ می‌دهد؛ به عبارت دیگر، قیمت دارایی در نقطه انجام معامله، قبل از تکمیل معامله، به میزان قابل‌توجهی تغییر می‌کند. به‌طور معمول، این اتفاق در بازار کریپتو که نوسانات زیادی دارد، به‌وفور مشاهده می‌شود؛ از این‌رو صرافی‌ها باید مطمئن شوند که معاملات به‌صورت آنی انجام می‌شود تا slippage قیمت‌ها کاهش یابد.

اسلیپیچ ( slippage ) چیست؟

برای دستیابی به یک سیستم معاملاتی سیال، صرافی‌های متمرکز به معامله‌گران حرفه‌ای یا مؤسسات مالی برای تأمین نقدینگی برای جفت‌های معاملاتی متکی هستند. این نهادها برای مطابقت با سفارش‌های معامله‌گران خرده‌فروش، چندین سفارش پیشنهادی ایجاد می‌کنند. با این کار، صرافی می‌تواند اطمینان حاصل کند که طرف مقابل برای همه معاملات همیشه در دسترس است؛ به عبارت دیگر، بازارسازی شامل فرایندهای مورد نیاز برای تأمین نقدینگی برای جفت‌های معاملاتی است.

چرا به بازارساز بازار ساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ خودکار ( AMM ) نیاز داریم؟

برخی صرافی‌های رمزنگاری از یک اوردر بوک و یک سیستم تطبیق سفارش برای تسهیل معاملات کریپتو استفاده می‌کنند. دفتر سفارش، قیمت‌هایی را که معامله گران تمایل به خرید یا فروش ارزهای دیجیتال دارند، ثبت می‌کند. سپس با سیستم تطبیق سفارش، سفارش‌های خرید و فروش مطابقت یافته و با موفقیت انجام خواهد شد.

جدیدترین قیمتی که کریپتو با آن خریداری شده است، به‌طور خودکار به‌عنوان قیمت بازار دارایی دیجیتال نشان داده می‌شود. با این حال، در شرایطی که خریدار یا فروشنده به اندازه کافی برای ترید وجود ندارد، احتمال اینکه نقدینگی بازار به اندازه کافی تأمین نشود، وجود خواهد داشت.

برای حل این مشکل، برخی صرافی‌های رمزنگاری با بانک‌ها و سایر سرمایه‌گذاران نهادی همکاری می‌کنند تا نقدینگی را به‌طور مداوم تأمین کنند. در این شرایط همیشه می‌توان مطمئن بود که طرف مقابلی برای انجام معامله وجود خواهد داشت. این فرایند «بازارسازی» است و بانک‌ها و سایر سرمایه‌گذاران نهادی «بازارسازان» هستند. با این حال، در ابتدای مسیر راه‌اندازی صرافی غیرمتمرکز، یافتن طرف مقابلی که تمایل به خرید یا فروش داشته باشد، کار دشواری بود؛ به همین دلیل خرید و فروش ارزهای دیجیتال در چنین صرافی‌هایی با چالش‌های زیادی همراه شد.

مفهوم بازارساز خودکار برای حل این مشکل مطرح می‌شود. درواقع این امکان را فراهم می‌کند که یک فرد معمولی بتواند به‌عنوان یک بازارساز عمل کند.

بازاساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

دو نکته مهم وجود دارد که ابتدا باید درباره بازارساز خودکار بدانید:

• جفت‌های معاملاتی که معمولاً در یک صرافی متمرکز پیدا می‌کنید، به‌عنوان «استخر نقدینگی» منفرد در AMM وجود دارند؛ برای مثال اگر می‌خواهید اتر را با تتر معامله کنید، باید یک استخر نقدینگی ETH/USDT پیدا کنید.
• هرکسی می‌تواند به‌جای استفاده از بازارسازان اختصاصی، نقدینگی این استخرها را با سپرده‌گذاری هر دو دارایی در استخر تأمین کند؛ برای مثال اگر می‌خواهید یک تأمین‌کننده نقدینگی برای استخر ETH/USDT شوید، باید نسبت از پیش تعیین‌شده مشخصی از ETH و USDT را واریز کنید.

برای اطمینان از اینکه نسبت دارایی‌ها در استخرهای نقدینگی تا حد امکان متعادل باقی می‌ماند و برای از بین بردن اختلاف قیمت‌گذاری دارایی‌های ادغام‌شده، AMM از معادلات ریاضی از پیش تعیین شده استفاده می‌کنند؛ برای مثال، Uniswap و بسیاری دیگر از پروتکل‌های صرافی DeFi از یک معادله x*y=k ساده برای تنظیم رابطه ریاضی بین دارایی‌های خاص موجود در استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند.

در این معادله x نشان‌دهنده مقدار دارایی A ، y نشان‌دهنده مقدار دارایی B است؛ درحالی‌که k یک ثابت است. در اصل استخرهای نقدینگی Uniswap همیشه حالتی را حفظ می‌کنند که به موجب آن ضرب قیمت دارایی A و قیمت B همیشه برابر با یک عدد است.

برای درک اینکه این معادله چگونه استفاده می‌شود، اجازه دهید از استخر نقدینگی ETH/USDT به‌عنوان مطالعه موردی استفاده کنیم. وقتی ETH توسط معامله گران خریداری می‌شود، USDT را به استخر اضافه کرده و ETH را از آن حذف می‌کنند. این فرایند سبب می‌شود مقدار ETH در استخر کاهش یابد که به نوبه خود سبب افزایش قیمت ETH به‌منظور تحقق اثر متعادل x*y=k می‌شود.

در مقابل، چون USDT بیشتری به استخر اضافه شده است، قیمت USDT کاهش می‌یابد. هنگامی که USDT خریداری می‌شود، این فرایند برعکس است؛ یعنی قیمت ETH در استخر کاهش می‌یابد؛ درحالی‌که قیمت USDT افزایش می‌یابد.

هنگامی که سفارش‌های بزرگ در AMM ثبت می‌شوند و مقدار قابل‌توجهی از یک توکن حذف یا به یک استخر اضافه می‌شود، می‌تواند سبب ایجاد اختلافات قابل‌توجهی بین قیمت دارایی در استخر و قیمت بازار آن (قیمتی که با آن در چندین صرافی معامله می‌شود) شود.

برای مثال قیمت ETH در بازار ممکن است 3000 دلار باشد، اما در یک استخر، ممکن است 2850 دلار باشد؛ زیرا شخصی مقدار زیادی اتریوم را به یک استخر اضافه کرده تا توکن دیگری را حذف کند؛ یعنی ETH با تخفیف در استخر معامله می‌شود و فرصت آربیتراژ ایجاد می‌کند. ترید آربیتراژ استراتژی یافتن تفاوت بین قیمت یک دارایی در مبادلات متعدد، خرید آن در پلتفرمی است که کمی ارزان‌تر بوده و فروش آن در پلتفرمی که کمی بالاتر است.

در AMM ، معامله‌گران آربیتراژ انگیزه مالی دارند تا دارایی‌هایی را بیابند که با تخفیف در استخرهای نقدینگی معامله می‌شوند و آن‌ها را خریداری کنند تا زمانی که قیمت دارایی مطابق با قیمت بازار آن بازگردد؛ برای مثال اگر قیمت اتریوم در استخر نقدینگی در مقایسه با نرخ ارز آن در سایر بازارها پایین باشد، معامله‌گران آربیتراژ می‌توانند با خرید ETH در استخر با نرخ پایین‌تر و فروش آن با قیمت بالاتر در صرافی دیگر، تریدر از این اختلاف قیمت سود می‌کند.

توجه داشته باشید که معادله x*y=k در Uniswap تنها یکی از فرمول‌های ریاضی است که امروزه توسط AMM ها استفاده می‌شود ؛ برای مثال Balancer از شکل بسیار پیچیده‌تری از رابطه ریاضی استفاده می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد تا 8 دارایی دیجیتال را در یک استخر نقدینگی واحد ترکیب کنند. از سوی دیگر، Curve از یک فرمول ریاضی مناسب برای جفت‌کردن استیبل کوین‌ها یا دارایی‌های مشابه استفاده می‌کند.

نقش تأمین‌کنندگان نقدینگی در بازارساز خودکار

همان‌طور که قبلاً بحث شد، AMM ها برای عملکرد صحیح نیاز به نقدینگی دارند. استخرهایی که بودجه کافی ندارند، در معرض slippage هستند. برای کاهش slippage ها، AMM ها کاربران را تشویق می‌کنند که دارایی‌های دیجیتال را در استخرهای نقدینگی سپرده‌گذاری کنند تا سایر کاربران بتوانند با این وجوه معامله کنند.

به‌عنوان یک عامل انگیزشی، پلتفرم به ارائه‌دهندگان نقدینگی ( LPs ) با کسری از کارمزد پرداخت‌شده در تراکنش‌های انجام شده در استخر پاداش می‌دهد؛ به عبارت دیگر، اگر سپرده شما نشان‌دهنده 1 درصد از نقدینگی قفل‌شده در یک استخر باشد، یک توکن LP دریافت خواهید کرد که نشان‌دهنده 1 درصد از کارمزد تراکنش انباشته آن استخر است.

هنگامی که یک تأمین‌کننده نقدینگی می‌خواهد از یک استخر خارج شود، توکن LP خود را بازخرید می‌کند و سهم خود را از کارمزد تراکنش دریافت می‌کند. علاوه بر این، AMM ها توکن‌های حکمرانی را برای LP ها و همچنین تریدرها ایجاد می‌کنند.

همان‌طور که از نام آن پیداست، یک توکن حکم‌رانی به دارنده این امکان را می‌دهد تا درباره مسائل مربوط به حکم‌رانی و توسعه پروتکل بازارساز خودکار حق رأی داشته باشد.

فرصت‌های ییلد فارمینگ در بازارسازهای خودکار

جدا از مشوق‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، LP ها می‌توانند در فرصت‌های ییلد فارمینگ که برای افزایش قیمت در اختیارشان قرار می‌دهد، سرمایه‌گذاری کنند. برای بهره‌مندی از این مزیت، تنها کاری که باید انجام دهید، این است که نسبت مناسب دارایی‌های دیجیتال را در یک استخر نقدینگی روی یک پروتکل AMM سپرده‌گذاری کنید.

پس از تأیید سپرده، پروتکل AMM برای شما توکن LP ارسال می‌کند. در برخی موارد، می‌توانید این توکن را به یک پروتکل وام جداگانه واریز کنید یا «استیک» کرده و سود اضافی کسب کنید. با انجام این کار، می‌توانید با سرمایه‌گذاری روی ترکیب‌پذیری یا قابلیت همکاری پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز ( DeFi ) درآمد خود را به حداکثر برسانید.

با این حال، توجه داشته باشید که برای برداشت دارایی خود از استخر نقدینگی اولیه، باید توکن ارائه‌دهنده نقدینگی را بازخرید کنید.

آینده بازارساز خودکار

AMM ها که برای اولین بار در سال 2018 توسعه یافتند، اکنون بخشی از اکوسیستم DeFi هستند. امکانات متنوعی در طی این مدت به ساختار AMM ها اضافه شده‌اند، از جمله ابزارهای اتوماسیون برای تأمین‌کنندگان نقدینگی . AMM ها چیزی بیش از ارائه نقدینگی بیشتر در نظر گرفته می‌شوند.

در حال حاضر از این مفهوم برای ایجاد بازاری امن و جریان اصلی استفاده می‌کنند. AMM ها برای تسهیل تراکنش‌ها به‌طور کارآمدتر بر فناوری قراردادهای هوشمند تکیه می‌کنند که تاکنون در آن موفق بوده است .

در آینده، AMM ها پتانسیل دسترسی به سرمایه‌گذاران بیشتری را دارند. با این حال، برای رسیدن به آن، این فناوری باید سطح بالایی از امنیت و رشد را تضمین کند. فضای DeFi در حال حاضر بسیار سریع در حال توسعه است. AMM ها بخشی از توسعه فضای DeFi هستند که به‌سرعت در حال رشد هستند و می‌توانند بخش اصلی پیشرفت آن باشند.

سخن پایانی

بازارسازان خودکار کاستی‌های بازارسازی سنتی را رفع می‌کنند. فرایند سنتی به کار دستی نیاز دارد که از معامله گران و سازندگان بازار به‌طور قابل‌توجهی زمان بیشتری می‌گیرد. به لطف این ابزار جدید برای تأمین نقدینگی، صنعت مالی غیرمتمرکز توانسته است بسیار سریع‌تر حرکت کند.

از آنجا که DeFi به‌سرعت به رشد خود ادامه می‌دهد، AMM ها همچنان نقش کلیدی در توسعه آن ایفا خواهند کرد. در حال حاضر، تنها چند شرکت در حال ارائه راه‌حل‌های جدید در فضای بازارساز خودکار هستند. AMM ها فضای ویژه‌ای در DeFi هستند و به‌دلیل سهولت استفاده، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده‌اند.

پرسش‌ های متداول

۱- مزیت استفاده از بازارساز خودکار چیست؟

برخی صرافی‌های رمزنگاری با بانک‌ها و سایر سرمایه‌گذاران نهادی همکاری می‌کنند تا نقدینگی را به‌طور مداوم تأمین کنند که مطمئن می‌شود همیشه مخاطبی برای معامله وجود دارند. این فرایند «بازارسازی» است و بانک‌ها و سایر سرمایه‌گذاران نهادی «بازارسازان» هستند.

۲- پروتکل AMM چیست؟

بازارساز خودکار ( AMM ) زیرساخت‌های که یک صرافی غیرمتمرکز ( DEX ) امکان خرید و فروش دارایی‌ها با استفاده از استخرهای نقدینگی ارز دیجیتال، به‌جای بازار سنتی خریداران و فروشندگان، فراهم می‌کند.

۳- بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

برای اطمینان از اینکه نسبت دارایی‌ها در استخرهای نقدینگی تا حد امکان متعادل باقی می‌ماند و برای از بین بردن اختلاف قیمت‌گذاری دارایی‌های ادغام‌شده، AMM از معادلات ریاضی از پیش تعیین شده استفاده می‌کند.

بازارساز خودکار (AMM) چیست؟

در سال‌های گذشته شاهد افزایش علاقه کاربران حوزه دیجیتال به استفاده از سرویس‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) بوده‌ایم. این سرویس‌ها عموما در شبکه‌های اتریوم و با استفاده از قراردادهای هوشمند توسعه یافته‌اند. در همین حال پروتکل‌های بازارساز خودکار یا AMM نیز محبوبیت زیادی به دست آورده‌اند. صرافی یونی سواپ یکی از مشهورترین پروتکل‌های بازار ساز خودکار است. برای آشنایی بیشتر با این پدیده مالی-تکنولوژیک تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

دریافت ۳۰,۰۰۰ شیبا رایگان

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار یا automated market maker نوعی پروتکل مبادله غیرمتمرکز است که در آن قیمت‌گذاری دارایی‌ها با استفاده از فرمول‌های ریاضی انجام می‌شود. این پروتکل‌ها با نام اختصاری AMM شناخته می‌شوند.

در صرافی‌ها و پلتفرم‌های سنتی از دفاتر ثبت سفارش (Order book) برای قیمت‌گذاری و پردازش داده‌ها استفاده می‌شود اما پروتکل‌های بازار ساز خودکار بر پایه فرایندهایی غیرمتمرکز، اتوماتیک و دقیق طراحی شده‌اند.

فرمول‌های قیمت‌گذاری در هر پروتکل متفاوت است. برای مثال صرافی یونی سواپ (Uniswap) از فرمول X*Y=K استفاده می‌کند. X مقدار توکن‌های موجود در استخر نقدینگی و Y پارامتر متغیر است. پارامتر K همیشه ثابت خواهد بود. این رابطه بدین معنی است که مقدار نقدینگی کل استخر همیشه ثابت خواهد ماند.

سایر AMMها از فرمول‌های دیگری استفاده می‌کنند. البته فرمول‌ها و فرایندها شباهت‌هایی دارند اما همیشه یکسان نیستند.

صرافی‌ها و پروتکل‌های سنتی معمولا متعلق به شرکت‌هایی با منابع مالی گسترده هستند. این شرکت‌ها استراتژی‌های متنوع و پیچیده‌ای دارند و حجم دارایی‌های آن‌ها بسیار زیاد است. در این پلتفرم‌ها شما باید به دنبال بهترین قیمت‌ها از بین صرافی‌های مختلف برای خرید رمزارزها باشید و به سختی می‌توانید از فرصت‌های سوددهی استفاده کنید.

بازارساز خودکار این فرایند را به صورت غیرمتمرکز اجرا می‌کند. به کمک این پروتکل هر توسعه‌دهنده‌ای می‌تواند یک پلتفرم معاملاتی با استفاده از تکنولوژی بلاکچین ایجاد کند.

یک بازار ساز خودکار چگونه کار می کند؟

بازار ساز خودکار مثل یک پلتفرم ثبت سفارش عمل می‌کند. در این پروتکل جفت‌ارزهای معاملاتی وجود دارد. در پلتفرم‌های سنتی باید دو طرف معامله درخواست خود را در دفتر سفارشات ثبت کنند. پروتکل‌های بازارساز خودکار این قید را حذف کرده‌اند. طرف مقابل هر شخص در این پروتکل‌ها قراردادهای هوشمند است.

بدین ترتیب در پروتکل‌های بازارساز خودکار به طرف مقابل معامله نیازی نخواهید داشت و دارایی خود را به کمک قراردادهای هوشمند مبادله می‌کنید. طرف مقابل شما استخرهای نقدینگی جفت‌ارزی هستند که همیشه موجودی کافی برای انجام معاملات را دارند.

یک صرافی غیرمتمرکز مثل بایننس دکس(Binance DEX) معاملات را به صورت همتا به همتا (P2P) پردازش می‌کند. برای مثال اگر کسی درخواست خرید BNB را در مقابل پرداخت BUSD ارائه می‌کند، شخص دیگری BNB خود را در مقابل BUSD به فروش می‌رساند. بدین ترتیب همیشه کاربران با یکدیگر به تبادل رمزارز می‌پردازند و صرافی صرفا یک بستر برای گردآوری معامله‌گران است.

در طرف مقابل، بازارساز خودکار معاملات را به صورت C2P پردازش می‌کند. در مدل C2P یک طرف قرارداد هوشمند (contract) و طرف دیگر معامله‌گر (peer) خواهد بود. هیچ دفتری برای ثبت سفارش‌ها وجود ندارد و قیمت‌ها با توجه به فرمول‌های ریاضی استخرهای نقدینگی تعیین می‌شوند. برخی از AMMها محدودیت‌هایی برای معاملات در نظر می‌گیرند اما به طور کل همه چیز به صورت خودکار انجام خواهد شد.

نکته مهم در مورد بازارسازهای خودکار، نحوه شکل‌گیری این پروتکل‌ها است. چه کسی یک پروتکل AMM را توسعه می‌دهد و چه کسانی نقدینگی استخرها را تأمین می‌کنند؟

استخر نقدینگی چیست؟

تامین‌کنندگان نقدینگی یا Liquidity providers رمزارزهای خود را به استخرهای نقدینگی (liquidity pool) تزریق می‌کنند. در نتیجه منبعی عظیم از یک دارایی خاص به وجود می‌آید که کاربران می‌توانند با آن به مبادله بپردازند. تامین‌کنندگان نقدینگی در ازای تزریق ارزهای دیجیتال به استخرها، کارمزدهایی را به طور دوره‌ای دریافت خواهند کرد. برای مثال در صرافی یونی‌سواپ کاربران می‌توانند دو توکن اتریوم و دای به نسبت ۵۰ به ۵۰ را به استخر ETH/DAI واریز کنند.

در نتیجه هر شخصی می‌تواند جزئی از یک بازارساز خودکار باشد؛ زیرا انتقال دارایی به استخر نقدینگی بسیار آسان خواهد بود. پاداش‌های تامین نقدینگی توسط پروتکل تعیین می‌شود. برای مثال صرافی یونی‌سواپ از کاربران بابت معاملات رمزارزی 0.3 درصد کارمزد دریافت می‌کند. مبالغ کارمزدها تجمیع شده و بین تامین‌کنندگان نقدینگی (LPs) توزیع می‌شود. سایر پلتفرم‌ها نیز ممکن است مبالغی کمتر یا بیشتر را دریافت کنند.

هر چه نقدینگی یک AMM بیشتر باشد، پایداری پروتکل و استخر افزایش خواهد یافت و در برابر سفارش‌های سنگین عملکرد بهتری نشان خواهد بود. در صورتی که حجم نقدینگی کم باشد، ممکن است استخر برای پردازش سفارش‌های بزرگ دچار چالش‌هایی مثل افزایش یا کاهش قیمت توکن شود. به هم خوردن نسبت توکن‌های استخر از دیگر مشکلات احتمالی کاهش حجم نقدینگی است.

فرض کنید کاربری بخواهد حجم زیادی ETH را از استخر ETH/DAI خریداری کند. حال اگر حجم درخواست شده برابر کل موجودی استخر باشد، اصلا معامله قابل انجام نخواهد بود. دلیل این اتفاق فرمول قیمت‌گذاری استخر است. در استخری که از فرمول X*Y=K استفاده می‌کند، پارامترهای X و Y نمی‌توانند صفر شوند. بنابراین خرید همه توکن‌های X ممکن نیست زیرا K همیشه عدد ثابتی خواهد بود. علاوه بر چالش‌های حجم نقدینگی باید به موضوع ضرر ناپایدار نیز توجه شود.

ضرر ناپایدار چیست؟

ضرر ناپایدار (impermanent loss) زمانی اتفاق می‌افتاد که نسبت قیمت توکن‌های سپرده‌گذاری شده در استخر به یکدیگر پس از بلوکه شدن دارایی دچار تغییر شود. هر چه این تغییر بیشتر باشد، ضرر ناپایدار بیشتر خواهد بود. به همین دلیل پروتکل‌های بازار ساز خودکار تا حد امکان از استیبل کوین‌ها برای ایجاد جفت‌ارزهای معاملاتی استفاده می‌کنند. اگر نسبت قیمت جفت ارز در محدوده کوچکی باقی بماند، ضرر ناپایدار چندان زیاد نخواهد بود.

اگر نسبت تغییرات عدد بسیار زیادی باشد ممکن است سپرده‌گذاری دارایی در استخر اصلا توجیه اقتصادی نداشته و ذخیره توکن‌ها به صورت عادی سودآوری بیشتری داشته باشد. صرافی‌هایی مانند یونی‌سواپ تلاش می‌کنند با استفاده از کارمزدهای معاملاتی این ضرر را جبران کنند تا کاربران باز هم به تزریق دارایی به استخرهای نقدینگی ترغیب شوند.

برخی از کاربران تصور می‌کنند ضرر ناپایدار همیشه توسط کارمزدهای معاملاتی جبران می‌شود. این تصور غلط است و در بسیاری از موارد به علت تغییر شدید نسبت قیمت توکن‌ها، میزان ضرر ناپایدار بیشتر از سود حاصل از دریافت کارمزدها بوده است. بنابراین اگر شما هم قصد سرمایه‌گذاری در پروتکل‌های بازارساز خودکار را دارید و می‌خواهید دارایی خود را در استخرهای نقدینگی بلوکه کنید، بهتر است قبل از هر اقدامی ضرر ناپایدار و حجم نقدینگی استخر را بررسی کنید.

خلاصه مطلب

بازارساز خودکار یکی از آخرین پدیده‌های حوزه دیفای و بلاکچین است. به کمک این پروتکل‌ هر شخصی می‌تواند یک پلتفرم معاملاتی غیرمتمرکز توسعه دهد. با استفاده از بازارساز خودکار دیگر نیازی به دفاتر ثبت سفارش نیست و معاملات به روش‌هایی سریعتر، ارزان‌تر و شفاف‌تر پردازش می‌شوند. در این پروتکل‌ها خبری از الگوی همتا به همتا نیست و قراردادهای هوشمند و استخرهای نقدینگی طرف معامله کاربران خواهند بود.

بازارسازهای خودکار هنوز در مراحل ابتدایی پیدایش خود هستند. صرافی‌هایی مثل یونی سواپ، کرو (Curve) و پنکیک سواپ (Uniswap) جزو مشهورترین پروتکل‌های بازار ساز خودکار هستند که طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده‌اند. احتمالا در سال‌های آینده شاهد AMMهای بیشتر و بهتری خواهیم بود. شکی وجود ندارد که صنعت دیفای، آینده مالی بشر خواهد بود و AMMها نیز بخش مهمی از دیفای محسوب می‌شوند.