صعود بورس؛ نزول سکه و ارز
رشد عمومی قیمت سهام در اولین روز از هفته جاری در شرایطی رخ داد که بسیاری از کارشناسان معتقدند بازگشت آرامش نسبی به بازار ارز و سکه به تدریج، سهام را بهعنوان گزینه جذاب کسب سود مد نظر سهامداران قرار خواهد داد. از این رو پتانسیل صعود بورس بالا ارزیابی میشود. اتفاقی که البته نیازمند تمهیداتی است که مهمترین آن تلاش سیاستگذار در راستای از بین رفتن جذابیت سفتهبازی در بازار ارز و سکه است.
پس ازیک هفته پرتلاطم دیروز بازارها در شرایط متعادلتری آغاز به کار کردند. به این ترتیب نرخ دلار ۵۰۰ تومان کاهش یافت و سکه نیز افت ۱۵۰ هزارتومانی را به نمایش گذاشت. بسیاری معتقدند حداقل در کوتاهمدت این دو بازار به سقف خود رسیدهاند. امری که موجب عقبنشینی سرمایهگذاران شد. دراین روز شاخص بورس جهش ۴/ ۱ درصدی را تجربه کرد تا پیشبینیها نسبت به جبران عقبماندگی بورس از دیگر بازارها رنگ تحقق بگیرد. امری که اصلاح سیاستگذاری و عدم دخالت در قیمتگذاری را میطلبد.
به گزارش دنیای اقتصاد، معاملات روز گذشته بورس تهران با رشد ۱۹۱۴ واحدی (معادل ۴/ ۱ درصد) شاخص کل به پایان رسید تا نماگر اصلی بازار سهام کمتر از ۷۰۰ واحد با فتح قله تاریخی خود فاصله داشته باشد. عقبگرد قیمتها در بازار ارز و سکه در کنار امیدواری به تداوم اصلاح دستورالعملها در بورس کالا زمینه افزایش تقاضای سهام را فراهم کرد و در نهایت شاخص سهام موفق به پس گرفتن دو کانال از دست رفته خود در روزهای اخیر شد.
رشد عمومی قیمت سهام در اولین روز از هفته جاری در شرایطی رخ داد که بسیاری از کارشناسان معتقدند بازگشت آرامش نسبی به بازار ارز و سکه به تدریج، سهام را بهعنوان گزینه جذاب کسب سود مد نظر سهامداران قرار خواهد داد. از این رو پتانسیل صعود بورس بالا ارزیابی میشود. اتفاقی که البته نیازمند تمهیداتی است که مهمترین آن تلاش سیاستگذار در راستای از بین رفتن جذابیت سفتهبازی در بازار ارز و سکه است.
نوبت به بازار سهام رسیده است؟
در گزارش پیشین «دنیای اقتصاد» با عنوان عیار جذابیت بازار سهام بر پتانسیل صعود بورس تاکید شد. رشد دسته جمعی شاخص صنایع بورسی طی معاملات روز گذشته نشانهای از بازگشت توجهات به بازار سهام بود. بازار سکه و ارز در هفته گذشته در مسیرجهش قرار گرفتند با این حال در ادامه فعالان اقتصادی شاهد عقبنشینی قیمتها در این دو بازار بودند. به این ترتیب در حالی که روز چهارشنبه نرخ دلار به ۱۵ هزار تومان نیز رسید، در معاملات روز گذشته حدود ۱۳ هزار تومان گزارش شد. این روند در بازار سکه نیز رخ داد.
برهمین اساس است که بسیاری از کارشناسان و حتی تکنیکالیستها موج پایانی صعود قیمتها در بازار سکه و ارز را پیش بینی میکنند. امری که نشان میدهد انتظارات کسب سود در این دو بازار کاسته شده است. این موضوع میتواند بازار سهام را به گزینه بعدی کسب سود نزد سرمایهگذاران تبدیل کند. علاوه بر این عامل جهش قیمتها در بازار سکه و ارز افزایش تورم بوده است و بر این اساس محرک تورمی به تدریج به بازار سهام نیز میرسد. چراکه بازدهی بازارهای سرمایهگذاری در شرایط تورمی در نهایت به هم میپیوندند. شاید نمونه این امر را بتوان در ونزوئلا مشاهده کرد.
رشد افسارگسیخته قیمتها در این کشور با انتقال موج تورمی به دیگر بازارها، در نهایت جهش بازار سهام این کشور را نیز به دنبال داشت تا جایی که از ابتدای سال ۲۰۱۷ تاکنون یکی از بهترین عملکردهای بازار سهام در جهان مربوط به ونزوئلا است (در این میان باید توجه داشت قصد نگارنده به هیچ وجه مقایسه وضعیت ایران و ونزوئلا نیست. این تنها مثالی از رسیدن موج تورم به بازارها از جمله بازار سهام است).
علاوه بر دو موضوع مزبور، به نظر میرسد دولت نیز قصد مدیریت بازارهای سکه و ارز را دارد و این جنبه دیگر افزایش پتانسیل صعود قیمت سهام ارزیابی میشود. با این حال نوع مدیریت سیاستگذار در این باره مهم است. اگر این مدیریت در جهت از بین رفتن جذابیت سفتهبازی در بازار ارز و سکه باشد، شرایط برای بازگشت توجه به بازار سهام مهیا میشود. با این حال باید توجه داشت اگر این مدیریت با هدف کاهش سنگین نرخ ارز صورت گیرد، دیر یا زود بازهم جریانهای سفتهبازی در این بازار تشدید میشود. به عبارت دیگر سرکوب نرخ دلار در نهایت با فشار بر بازار ارز، به مثابه فنر جمع میشود. این فنر اما بالاخره در یک مقطع آزاد میشود و باز هم شوکهای منفی در اقتصاد ایجاد میکند.
بر همین اساس مدیریت سیاستگذار باید به نحوی باشد که با به حداقل رساندن جذابیت سفتهبازی ثبات را به بازار ارز بازگرداند نه اینکه با سرکوب نرخ بار دیگر شرایط نااطمینانی را در اقتصاد کشور رقم بزند.در این شرایط و با بازگشت ثبات و آرامش به بازارهای ارز و سکه، بازار سهام میتواند جذابیت نهفته خود را به سهامداران نشان دهد. اما چرا نمیگوییم بازار مسکن؟ این موضوع به این دلیل است که قیمت مسکن در ماههای اخیر نیز رشد نسبتا قابل توجهی را تجربه کرد و به دلیل سرمایه بالای مورد نیاز برای ورود به این بخش، عملا قدرت خرید مردم را کاهش داده است. این موضوع در شرایط فعلی نیز مشاهده میشود بهطوری که آمارها از رکود نسبی معاملات این حوزه حکایت دارند.
صنایع تفکیک میشوند؟
همانطور که اشاره شد، نشانههای بازگشت آرامش در بازار ارز و سکه و به دنبال آن ثبات نرخها میتواند قطعه اول پازل صعود قیمتها در بازار سهام باشد. اما در ادامه این واقعیت صورتهای مالی شرکتهای مختلف بازار سهام است که دیگر قطعات پازل صعود قیمتها را ترسیم میکند. با بازگشت آرامش به بازار سهام و بهرغم پتانسیل نهفته در بورس در نهایت واقعیتهای صورتهای مالی، صنایع و نمادها را تفکیک میکنند. کارشناسان معتقدند پس از تجربه سالهای اخیر، بازار به این آگاهی رسیده است که خود را از دام سفته بازی نجات دهد.
چراکه باوجود افتوخیز قیمت سهام در نهایت این واقعیت صورتهای مالی است که قیمت سهام را تعیین میکند. در شرایط کنونی پتانسیل صعود قیمتها در برخی صنایع با توجه به نسبت قیمت بر درآمد سهم بالا ارزیابی میشود. از این رو مدنظر سهامداران قرار دارند و محل مطمئنتری برای کسب سود در بازار به شمار میروند. با این حال در این شرایط برخی افراد با صرف نظر یا ندیدن برخی عوامل در جستوجوی گزینههای دیگری هستند.
در این فضا توجه به فعال شدن جریانهای سفتهبازی در برخی نمادها ضروری است. بایدتوجه داشت، طمع کسب سود بیشتر و غالبا در نمادهای کوچکتر بدون پشتوانه بنیادی، موجب جاماندن برخی فعالان از رشد سهام شده است. بر همین اساس به سهامداران پیشنهاد میشود، در ورود به نمادهای تحت تاثیر جریانهای سفته بازی ریسکها را مدنظر قرار دهند.
اصرار بر دخالت در بازار
بورس کالا در سالهای گذشته تحت تاثیر مکانیزم عرضه و تقاضا در تعیین قیمت کالاها موفق به حذف بخش قابل توجهی از رانت موجود در اقتصاد شده بود. این امر اما از ابتدای سال جاری تحت تاثیر رالی قیمت ارز متوقف شد و بازهم شاهد انتقال بخش قابل توجهی رانت در عرضه محصولات پایه در بازار سهام بودیم. موضوعی که تحت تاثیر الزام شرکتها به عرضه محصولات با نرخ ۴۲۰۰ تومانی در بورس کالا رخ داد.
این موضوع رانت قابل توجهی از سوی صنایع بالا دستی به سوی صنایع پایین دستی منتقل و ضربه به صنایع بالا دستی را روزبهروز بیشتر کرد. پس از آن به تدریج برای مهار کردن این رانت سیاستگذار تصمیم به افزایش دامنه نوسان قیمت محصولات عرضه شده در این بازار گرفت. برای برخی محصولات همچون مس و آلومینیوم و فرآوردههای نفتی این سقف نوسان قیمت برداشته شد با این حال این موضوع در مورد فولاد پابرجاست (البته دامنه نوسان این محصول نیز از ۵ به ۱۵ درصد افزایش یافته است). هر چند این روند سیگنال عقب نشینی دولت از دخالت در این بازار را منعکس میکرد اما سیاستگذار همچنان به رویه سابق خود ادامه میدهد و در این باره حتی صحبت از تصمیماتی میشود که نتیجه آن تشدید رانت موجود در این بازار است.
در این خصوص دیروز صحبتهای معاون وزیر صنعت مورد توجه بود. منصور معظمی، معاون وزیر «صمت» گفته است که در وضعیت کنونی اقتصاد ایران عرضه کالا در بورس معنا و مفهومی ندارد. از این جمله میتوان این را برداشت کرد که سیاستگذار قصد پایان دادن بر انتقال رانت در بورس کالا وفشار بر صنایع بالا دستی را ندارد. امری بازارهای مالی در نزول و صعود که در صورت وقوع علاوه بر فشار بر صنایع بالادستی در نهایت یکی از اضلاع فشار بر معاملات سهام کشور نیز خواهد بود.
خودنمایی مجدد فولاد سازان با بهبود انتظارات
«فولاد» در ابتدای معاملات دیروز در صدر فهرست نمادهای موثر بر رشد شاخص قرار گرفت. انتظار برای بهبود شیوه قیمتگذاری محصولات فولادی در بورس کالا عامل اصلی حمایت از فولادسازان به شمار میرود. این موضوع در صحبتهای کارشناسان شرکتکننده در نظر سنجی این هفته سایت تحلیلی «دنیای بورس» نیز وجود داشت. این کارشناسان انتظار برای عقبگرد سیاستگذار از دخالت در سازوکار قیمتها در بورس کالا را یکی از عوامل صعود قیمتها ارزیابی کرده بودند.
علاوه بر این باید در نظر داشت روند قیمت محصولات فولادی در بازارهای آسیایی نسبتا مطلوب بوده است و وضع بازارهای مالی در نزول و صعود مجدد محدودیتهای زیستمحیطی دولت چین بر صنعت فولاد این کشور چشمانداز صعودی از قیمتها را ترسیم کرده است. پس از افزایش دامنه نوسان قیمت فولاد به ۱۵ درصد در بورس کالا، تمامی محصولات شرکت فولاد مبارکه با تقاضای قدرتمند قیمتها مواجه شد. بهبود انتظارات در مورد سهام فولادی در شرایطی مطرح است که در ادامه معاملات عدم قطعیتها در رابطه با رفتار سیاستگذار سبب افت نسبی تقاضا در سهام مربوطه شد.
تداوم صعود در صنعت پالایشی
عصر روز یکشنبه هفته گذشته خبر برداشتن سقف قیمت فرآوردههای نفتی در بورس کالا منتشر شد. در ادامه از روز دوشنبه نمادهای زیرمجموعه صنعت پالایشی بر مدار صعودی قیمت سهام حرکت کردند. به این ترتیب در ساعات ابتدایی معاملات تقریبا غالب نمادهای این گروه تا سقف مجاز قیمتی بازارهای مالی در نزول و صعود رشد کردند با این حال در ادامه در برخی نمادهای این گروه تقاضا تا حدودی عقب نشست و موجب فاصله قیمتها از سقف روزانه شد.
شاخص این گروه در پایان معاملات دیروز رشد ۶/ ۲ درصدی را تجربه کرد. «شپنا» و«شتران» به ترتیب رتبه اول و چهارم جدول نمادها با بیشترین تاثیر فزاینده بر نماگر اصلی بازار سهام را به خود اختصاص دادند. از جمله اخبار اثر گذار در این گروه فروش محصولات فرعی در بورس کالا بود. دیروز ۱۵ هزار تن وکیوم باتوم پالایشگاه بندرعباس در قیمت پایه ۱۳۳۵ تومان به ازای هر کیلوگرم عرضه شد که قیمت پایانی این معامله در سطح نزدیک به ۴۰۲۰ تومان قرار گرفت (رشد ۲۰۱ درصدی نسبت به قیمت پایه). با این حال نماد شبندر در بازارهای مالی در نزول و صعود ساعات پایانی داد و ستدها وارد محدوده منفی شد که در نهایت با رشد ۷/ ۰درصدی به کار خود پایان داد.
بازهم کوچکترها
رشد تقاضا دیروز بهطور دسته جمعی در اکثر سهام بازار مشاهده میشد. تمامی صنایع دیروز با رشد شاخص به کار خود پایان دادند. با این حال دیروز نیز معاملهگران به سهام کوچکتر بازار اقبال بیشتری نشان دادند. این تقاضا شتاب بیشتری نسبت به روزهای قبل نیز داشت. به این ترتیب در حالی که شاخص کل هموزن در هفته گذشته رشد ۹/ ۳ درصدی را ثبت کرد، دیروز این نماگر افزایش بیش از ۷/ ۲ درصدی را به نمایش گذاشت.
بهطور مثال نمادهای خودرویی و قطعهسازی بر مدار رشد حداکثری قیمت قرار گرفتند. شاخص این گروه در پایان معاملات دیروز رشدی ۷/ ۳ درصدی را تجربه کرد. معاملات سهام گروه خودرو طی دو سه هفته اخیر عمدتا با محوریت اخبار آزادسازی قیمت خودرو دنبال شده است. شکلگیری صف خرید در دو خودروساز بزرگ بازار حکایت از خوشبینی معاملهگران نسبت به افزایش قیمت رسمی خودرو دارد.
امری که طی روزهای گذشته محل گمانهزنی و شایعات بسیاری بوده است. سایت «دنیای بورس» در گزارشی تایید کرده است: به دلیل چالش بین تولیدکنندگان و مراجع قیمتگذاری این مساله همچنان محل سوال است اما انتظار برای تعدیل قیمت خودروهای داخلی متناسب با جهش نرخ ارز و تورم عامل رشد تقاضا به شمار میرود. از این دیدگاه، گر چه سهام خودرویی به شهادت صورتهای مالیشان عمدتا با زیان مواجهاند اما انتظار رشد قیمت محصولات عامل تقاضای قوی در این گروه است.
همگام با بازیگران
روز شنبه، خالص تغییر مالکیت به نام معاملهگران خرد بازار رقم خورد و حدود ۳۹۰ میلیون سهم به ارزش ۶۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقیها به سبد سهام معاملهگران حقیقی افزوده شد. بیشترین خالص خرید سهامداران خرد در نمادهای زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی به ثبت رسید. به این ترتیب خالص خرید حقیقیها در نمادهای پتروشیمی به ۱۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان رسید. گروه فنی و مهندسی نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت حدود ۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومانی به نفع حقیقیها بود. خودروییها دیگر گروهی بودند که با خالص خرید ۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومانی توسط معاملهگران خرد بازار همراه شدند.
در صدر خرید معاملهگران حقیقی، تمایل به جمعآوری سهام گروه مپنا قرار داشت. خالص خرید حقیقیها در نماد مزبور به حدود ۱۸ میلیون سهم به ارزش حدود ۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بالغ شد. نماد معاملاتی ماشینسازی اراک نیز در این روز شاهد جابهجایی ۴۶ میلیون سهم به ارزش ۵ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بود. نماد معاملاتی شرکت سرمایهگذاری صنایع شیمیایی ایران از دیگر نمادهای بورس تهران بود که روز گذشته مورد اقبال معاملهگران خرد بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز حدود ۱۳ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم «شیران» به ارزش ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به پرتفوی حقوقیها اضافه شد.
در آنسوی بازار نماد معاملاتی پتروشیمی پارس شاهد جابهجایی یک میلیون و ۵۰۰ هزار سهم خود به ارزش ۵ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. نماد معاملاتی شرکت سیمان شمال از دیگر نمادهای دیروز بازار سهام بود که مورد توجه سهامداران حقوقی قرار گرفت. بر این اساس افزون بر ۱۰ میلیون و ۸۵۰ هزار سهم «سشمال» به ارزش یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان از سبد سهام حقیقیها به پرتفوی معاملهگران حقوقی افزوده شد. در مجموع خرید حقوقیها نیز سیمانیها با خالص خرید ۸۷۰ میلیون تومان در صدر قرار داشتند.
بازار دیروز از دریچه آمار
روز گذشته شاخص کل بورس تهران رشد ۱۹۱۴ واحدی را تجربه کرد و در سطح ۱۳۹ هزار و ۶۲۹ واحدی قرار گرفت تا بازدهی این بازار از ابتدای سال به بیش از ۴۵ درصد برسد. دیروز در بازار سهام بیش از ۲۷۷۱ میلیون سهم به ارزش حدود ۶۲۵ میلیارد تومان دادوستد شد. از این بازارهای مالی در نزول و صعود میزان بیش از ۵۲۸ میلیارد تومان به ارزش معاملات خرد سهام اختصاص داشت. بررسیها نشان میدهد ارزش معاملات دیروز نسبت به روز چهارشنبه رشد بیش از ۴۵ درصدی را تجربه کرده است.
دیروز تمام صنایع فعال در بازار سهام روند صعودی داشتند. در صدر صنایع با بیشترین بازدهی به ترتیب میتوان به محصولات چوبی، زراعت، ساخت دستگاه و وسایل ارتباطی، خدمات فنی و مهندسی، انبوهسازی، قند و شکر و محصولات کاغذی اشاره کرد که همگی رشد بالای ۴ درصدی شاخص را تجربه کردند. از سوی دیگر صنایع دباغی، منسوجات، استخراج زغالسنگ، محصولات شیمیایی، ماشین آلات و دستگاههای برقی و حمل و نقل کم بازدهترین صنایع بورسی در معاملات دیروز به شمار میروند. خودرو، بانک و موسسات اعتباری و فلزات اساسی در صدر صنایع با بیشترین حجم معاملات قرار گرفتند. صنعت فلزات اساسی و محصولات شیمیایی نیز در صدر جدول گروهها با بیشترین ارزش دادوستدها قرار گرفتند.
صعود و نزول الاکلنگی بازار سرمایه
نوسان شاخص بورس، این روزها فضای اقتصادی کشور را ملتهب کرده است. روز گذشته شاخص به قله 2 میلیون واحدی نیز رسید اما امروز روندی نزولی به خود گرفت و روی یک هزارو 900 واحد ایستاد. امروز شاخص کل بازار سرمایه در حالی نزولی شد که جو روانی متاثر از آزادسازی 30 دیگر از سهام عدالت در این بازار در روز عید غدیر، موجب شده، سهامداران انتظار رشد شاخص را داشته باشند، اما به نظر میرسد بازار مسیر اصلاح قیمتی را در پیش گرفته است.
شاخص کل بورس طی یک روز گذشته 100 هزار واحد کاهش یافت
به گزارش فراز، نوسان شاخص بورس، این روزها فضای اقتصادی کشور را ملتهب کرده است. روز گذشته شاخص به قله 2 میلیون واحدی نیز رسید اما امروز روندی نزولی به خود گرفت و روی یک هزارو 900 واحد ایستاد.
امروز شاخص کل بازار سرمایه در حالی نزولی شد که جو روانی متاثر از آزادسازی 30 دیگر از سهام عدالت در این بازار در روز عید غدیر، موجب شده، سهامداران انتظار رشد شاخص را داشته باشند، اما به نظر میرسد بازار مسیر اصلاح قیمتی را در پیش گرفته است.
اما این همه ماجرا نیست. بسیاری از آگاهان اقتصادی که از ابتدای سال مخالف عرضه گسترده سهام شرکتهای دولتی در بازار سرمایه بودند، حالا در خصوص ریزش شدید قیمت سهام در این بازار هشدار میدهند. به باور آنها، بازار سرمایه بیش از این توان حباب قیمتی را ندارد.
نقش دولت در حباب بازار سرمایه
تحلیلگران اقتصادی میگویند دولت میتوانست با ابزارهایی که در اختیار داشت و دارد مانع از رشد شدید در بازار سرمایه شود اما به دلیل تلاش برای کسری بودجه، این اتفاق رخ نداد؛ چرا که ماه گذشته با وجود مصوبه شورای عالی بورس در خصوص کاهش دامنه نوسان، اما وزارت اقتصاد این مصوبه را رد کرد.
کاهش دامنه نوسان به مفهوم ارزش گذاریسهام شرکتها کمتر از 5 درصد بالاتر از ارزش ذاتی آنها است.
آن طور که دستاندرکاران بازار سرمایه و صاحبان شرکتهای بنیادی در بورس میگویند: با ادامه روند فعلی در خصوص بالا بردن دامنه نوسان سود سهام در بازار، در میان مدت حتی شرکتهای بزرگ نیز با ضرر و زیان مواجه خواهند شد».
شاخص منطقی چه عددی است؟
گفته میشود روند منطقی آن است که در شرایط رکود اقتصادی، شاخص کل بازار سرمایه از یک میلیون واحد فراتر نرود، این در حالی است که این شاخص در مرز 2 میلیون واحدی قرار دارد.
محمد اقبالنیا، مدیرعامل شرکت کارگزاری حافظ در این باره معتقد است: با در نظر گرفتن این نکته مه شاخص کل طی روزهای گذشته مرز 2 میلیون اواحد را نیز رد کرد، انتظار افزایش عرضههای اولیه وجود دارد، اما پیشبینی میشود که در میان مدت، مقاومت بازار بشکند».
بسیاری دیگر از تحلیلگران بازار سرمایه نیز با این اظهار نظر موافق هستند و میگویند: « وزارت اقتصاد به راحتی میتوانست با کاهش درصد سود سهام شناور جلوی افزایش قیمت سهام شرکتهایی که هنوز با عمق بازار همخوانی ندارند را بگیرد، به دولت توصیه شد که اجازه ندهد این رشد قیمت سهام از یک حدی معقول و منطقی فراتر برود ولی توجهی به این توصیهها نشد».
سرنوشت بازار سرمایه چه خواهد شد؟
به باور صاحبنظران اقتصادی تجربه دخالت دولت در بازار نشان میدهد همان وضعیتی که سالهای 95 و 96 درباره موسسات غیرمجاز رخ داد، حالا در انتظار بازار سرمایه باشد.
از ابتدای سال جدید تاکنون، شاخص کل بازار سرمایه در مجموع 270 درصد رشد کرده است، اما به نظر میرسد این رشد مبتنی بر عملکرد شرکتها نبوده که یا باید این روند متوقف شود یا این که قیمتها در کل اقتصاد افزایش پیدا کند. به غیر از این دو حالت احتمال دیگری وجود ندارد. همچنین که آگاهان اقتصادی هشدار میدهند هر اقدامی در جهت افزایش موثر نرخ سود بانکی میتواند ریزش بازار سرمایه را تسریع کند.
سرمایهگذاری فعال در بازار مالی بورس
در بازارهای مالی همیشه بحث استراتژی مطرح است. سرمایهگذاری فعال (Active) و غیر فعال (Passive) هم دو استراتژی مهم و مورد بحث در تمام بازارهای مالی از جمله بورس هستند. هر یک از بازارهای مالی در نزول و صعود این دو استراتژی معایب و مزایای خاص خود را دارند که بهتر است پیش از انتخاب حتماً با آنها آشنا شوید.
اگر نمیدانید تفاوت این دو سرمایهگذاری در چیست و هر یک چه مزیتها یا نقطه ضعفهایی را برایتان به همراه خواد داشت، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. امروز در این مقاله از سرمایهگذاری فعال در بورس و مزایا و معایب آن خواهیم گفت و در مطالب بعدی به سرمایهگذاری غیر فعال و تفاوت این دو نوع سرمایهگذاری میپردازیم.
سرمایهگذاری فعال در بورس چیست؟
سرمایهگذاری فعال یا پویا نوعی استراتژی است که شامل معاملههای پی در پی است و هدف از این معاملهها شکست دادن میانگین بازده شاخص سهام است. استفاده از این استراتژی نیاز به دانش زیادی برای تجزیه و تحلیل بازار دارد تا شخص بتواند بهترین زمان برای باز کردن معامله و خرید و بستن آن را شناسایی کند.
برای استفاده از استراتژی سرمایهگذاری فعال میتوانید از طریق صندوقهای سرمایهگذاری مشترک یا Eftها اقدام کنید یا حتی خودتان آن را انجام دهید.
مدیرهای صندوقهای سرمایهگذاری طیف وسیعی از دادههای کمی و کیفی در مورد اوراق بهادار، روندهای آتی بازار، جهشهای اقتصادی گسترده و … را در طی زمان جمعآوری کرده و از طریق همین دادهها و اطلاعات قادر به تحلیل و شناسایی نقاط ورود خروج هستند و میتوانند از نوسانهای کوتاه مدت هم به سود برسند و همینطور دارایی خود را حفظ کنند.
عدم مدیریت صحیح و مداوم پرتفولیو، سرمایهگذار را دچار ضررهای جبران ناپذیری خواهد کرد و میتواند اهداف بلند مدت شما را با شکست روبرو کند. از همین رو بیشتر توصیه بر آن است که داراییهای خود را در سرمایهگذاری فعال قرار ندهید به ویژ وقتی پای اهداف بلند مدت (پس انداز بازنشستگی و …) به میان میآید.
سرمایهگذاری فعال چه مزایا و معایبی دارد؟
برای شناخت بیشتر این استراتژی بازار بهتر است نگاهی به معایب و مزایای آن داشته باشیم تا بتوانیم بهترین راهکار را برای سرمایه خود اتخاذ کنیم. از جمله مزایای سرمایهگذاری فعال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
انعطافپذیری در بازارهای بی ثبات
سرمایهگذار فعال چه در صعود بازار و چه در نزول آن میتواند سود کرده و سرمایه خود را حفظ کند. در واقع سرمایهگذار فعال میتواند در سیر بازار نزولی موقعیت دفاعی را انتخاب رکرده و داراییهایش را حفظ کند تا بازارهای مالی در نزول و صعود از ضررهای جبران ناپذیر جلوگیری نماید. علاوه بر این، این سرمایهگذار قادر است در بازار صعودی سهام بیشتری خریداری کند. چنین سرمایهگذاری با پاسخهای لحظهای و سریع خواهد توانست تا عملکرد معیارهای بازار مثل S&P 500 را در کوتاه مدت شکست دهد.
گزینههای معاملاتی گسترده
سرمایهگذاری فعال این امکان را به شما میدهد تا از استراتژیهای معاملاتی همچون Hedging (پوشش ریسک) برای کسب سودهای بزرگتر و بیشتر استفاده کنید و شانس موفقیت خود بر شاخصهای بازار را زیاد کنید. البته این کار میتواند تا حدی هزینهها و ریسکهای مرتبط با سرمایهگذاری فعال را افزایش دهد. به همین خاطر است که این نوع سرمایهگذاری تنها به متخصصها و سرمایهگذارهای با تجربه پیشنهاد میشود.
مدیریت مالیات
مشاور یا مدیر پرتفولیو میتواند به کمک سرمایهگذاری فعال اقدام به انجام معاملاتی کند که از سود این معاملات بتوان مالیات را پرداخت کرد.هر چند که از طریق سرمایهگذاری غیر فعال هم میتوان ضررهای مالیاتی را جبران نمود اما سرمایهگذاری فعال به دلیلی میزان معاملات بیشتر فرصت بیشتری هم برای جبران ضرر در اختیارتان قرار میدهد.
و اما معایب این نوع سرمایهگذاری:
هزینههای بیشتر
در این برهه، اکثر کارگزاریها بابت خرید معمولی سهام و EFT کارمزدی از کاربر دریافت نمیکنند. با این وجود استراتژیهای معاملاتی پیچیدهتر شامل کارمزد میشوند. از این رو، اگر قصد دارید تا در صندوقهایی با مدیریت فعال سرمایهگذاری کنید، لازم است که هزینههای بیشتری پرداخت کنید.
ریسک بالا
سرمایهگذاری فعال به همان میزان که میتواند سوددهی بالایی داشته باشد، میزان ریسک و ضرر را هم افزایش میدهد. در واقع سرمایهگذاریهای بزرگ با افزایش ریسک، ممکن است ضررهای زیادی را هم متوجه سرمایه شما کند به ویژه اگر بخشی از این دارایی و سرمایه به شکل قرض و حاشیه سود بوده باشد.
قرار گرفتن در معرض ترندها
با سرمایهگذاری فعال به راحتی در مسیر ترندها قرار میگیرید و فرقی هم نمیکند این ترند به چه سمتی برود. تصور کنید موقعیت فردی را که در ابتدای سال 2021 دست به خرید سهام لوازم ورزشی خانگی دلار زد تا از فرصت کرونا و افزایش ارزش این سهام به نفع خود استفاده کند. در اواخر سال 2021 به دلیل کاهش محدودیتهای کرونا ارزش این سهام کاهش پیدا کرد و دارایی این فرد شاید به یک سوم رسید. این همان اتفاقی است که سرمایهگذاری بر اساس ترندها را سخت میکند.
در مبحث بعدی با سرمایهگذاری غیر فعال و تفاوت آن با سرمایهگذاری فعال در بورس آشنا میشویم.
خط روند چیست؟ نحوه ترسیم + انواع خط روند
اصل و اساس تحلیل تکنیکال بر خط روند (Trend line) استوار است. چرا که جهت حرکت قیمت و سرعت آن را نشان میدهد و شناسایی صحیح خطوط روند، اولین گام موفقیت در معاملات است. با اتصال نقاط کف قیمتی، روند صعودی و با اتصال نقاط سقف قیمتی، روند نزولی شکل میگیرد که به ترتیب به عنوان حمایت و مقاومت عمل میکنند و معرف سطوح تقاضا و عرضه هستند. عصاره تحلیل تکنیکی در این 1 جمله خلاصه میشود که “روند صحیح را شناسایی کنید و در جهت آن به معامله بپردازید“. چرا که طبق اصول سهگانه تحلیل تکنیکال “حرکت قیمتها بر اساس روندها است“. برای مثال کاهش قیمت در یک روند صعودی، فرصت خرید و افزایش قیمت در یک روند نزولی، فرصت فروش خواهد بود. در ادامه مقالات آموزش تحلیل تکنیکال به واکاوی خط روند، انواع آن، نحوه ترسیم، اعتبار و شکست روندها خواهیم پرداخت.
سرفصل آموزشی
خط روند چیست؟
تمامی بازارهای مالی از صعود و نزول های قیمتی شکل میگیرند. حال فرض کنید بازار بعد از یک صعود قیمتی با کاهش قیمت مواجه شود آیا این نزول قیمت به منزله اتمام رالی صعودی است؟ قطعا خیر! Trendline راهگشای ما در تحلیل تکنیکال جهت انجام یک معامله موفق هستند. خط روند بیانگر جهت حرکت قیمت است و برای شناسایی و تایید روند فعلی مورد استفاده قرار میگیرد.
هیچ وقت فراموش نکنید که the Trend is your Friend (روند دوست شماست). از آنجایی که “قیمتها تمایلی به تغییر روند خود ندارد” روند فعلی قیمت تا زمان اعمال یک فاکتور خارجی بازدارنده پابرجا خواهد ماند. برای موفقیت در بازارهای مالی مثل بورس “فقط کافی است در جهت روند فعلی به معامله بپردازید”. یعنی در روند صعودی وارد بازار و در روند نزولی از بازار خارج شوید. البته در بازارهای جهانی مثل ارزهای دیجیتال یا فارکس و … میتوانید در روند نزولی نیز معامله کنید و سود بگیرید! در روند خنثی نیز صرفا نظارهگر باشید و شعر بخوانید 🙂
انواع خط روند
با توجه به تعریف خط روند، سه نوع روند داریم: صعودی، نزولی، خنثی (ساید). تشخیص صحیح این خطوط از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به بررسی انواع خط روند و نکات ترسیم آن خواهیم پرداخت.
روند صعودی
با اتصال حداقل 2 نقطه کف قیمتی خطی با شیب مثبت بوجود میآید که به آن خط روند صعودی میگویند. دقت بفرمایید که شیب مثبت بیانگر بالاتر بودن هر کف قیمتی جدید از کف قبلی خود است بنابراین قیمتها تمایل به افزایش دارند. خطوط روند صعودی به عنوان خط حمایت نیز عمل میکند و حوالی آن قیمت با افزایش تقاضا همراه خواهد بود. همچنین علاوه بر اینکه هر کف قیمتی باید بالاتر از کف قبلی باشد عموما هر سقف قیمتی نیز بالاتر از سقف قبلی خود است اما الزامی در آن نیست! هر کاهش قیمت در روند صعودی یک فرصت خرید و ورود به بازار است!
شکلهای زیر به ترتیب مربوط به نمودار روزانه کمپانی توییتر و جفت ارز پوند – دلار است. واکنش قیمت به روند صعودی را در هر دو نمودار مشاهده میکنید.
روند نزولی
با اتصال حداقل 2 نقطه سقف قیمتی خطی با شیب منفی بوجود میآید که به آن خط روند نزولی میگویند. دقت بفرمایید که شیب منفی بیانگر پایینتر بودن هر سقف قیمتی جدید از سقف قبلی خود است بنابراین قیمتها تمایل به کاهش دارند. خطوط روند نزولی به عنوان خط مقاومت نیز عمل میکند و حوالی آن قیمت با افزایش عرضه همراه خواهد بود. همچنین علاوه بر اینکه هر سقف قیمتی باید پایینتر از سقف قبلی باشد عموما هر کف قیمتی نیز پایینتر از کف قبلی خود است اما الزامی در آن نیست! هر افزایش قیمت در روند نزولی یک فرصت فروش و خروج از بازار است! و در بازارهای دوسویه مثل FOREX میتوانید پوزیشن Short بگیرید.
نمودار زیر مربوط به سهام دارایکم (صندوق واسطهگری مالی یکم) است که پس از عرضه اولیه توسط دولت، در یک روند نزولی به سر میبرد!
روند خنثی (ساید)
در روند خنثی، قیمتها نه تمایل به افزایش دارند و نه کاهش! البته نه بدین معنی که قیمتها فقط در یک قیمت خاص معامله شوند! بلکه بدین معنی که قیمتها در یک کانال افقی و بین دو سطح حمایت و مقاومت افقی حرکت خواهند کرد. شیب در این وضعیت تقریبا صفر است و هیچ سقف و کف قیمتی بالاتر و پایینتر از سقف و کف قیمتهای قبلی شکل نمیگیرد.
آموزش نحوه ترسیم خط روند
همانطور که گفتیم برای ترسیم روند صعودی باید کفهای قیمتی و برای رسم روند نزولی باید سقفهای قیمتی را به یکدیگر وصل کنیم اما چند نکته وجود دارد:
- در روند صعودی هر کف جدید باید بالاتر از کف قیمتی قبل خود باشد. لزومی به بالاتر بودن هر قله از قله قبلی خود نیست اما اگر این شرط برقرار باشد ادامه وضعیت فعلی محتملتر است.
- در روند نزولی هر سقف جدید باید پایینتر از سقف قیمتی قبل خود باشد و لزومی به پایینتر بودن هر دره از دره قبلی خود نیست!
- اگر از نمودارهای کندل استیک استفاده میکنید خط روند نباید بدنه کندل را قطع کند! در واقع صرفا میتواند منطبق بر قیمت پایانی یا ابتدایی و کمترین و بیشترین قیمت باشد اما به هیچ وجه نباید بدنه کندل را قطع کند. (هنگام ترسیم خطوط حمایت و مقاومت نیز این قانون برقرار است)
- ترسیم خط روند با حداقل 2 نقطه امکانپذیر است اما برای تایید اعتبار آن، نیازمند حداقل 3 نقطه هستیم!
- هرگز سعی نکنید خط روند را منطبق با تصورات ذهنی خود رسم کنید! تعصب شخصی نباید در تحلیل تکنیکال دخیل شود بنابراین به زور چند نقطه را به یکدیگر متصل نکنید تا خط دلخواه شما تنظیم شود!
اعتبار روند
اعتبار خط روند تا حدودی مشابه اعتبارسنجی خطوط حمایت و مقاومت است هر چه اعتبار آن بیشتر باشد احتمال شکست نیز کمتر خواهد بود. 3 پارامتر مهم برای بررسی اعتبار Trend line عبارت است از: تعداد دفعات برخورد، زاویه خط (شیب)، تایم فریم تحلیل.
زاویه خط روند
هر چه زاویه خط روند بیشتر شود اعتبار و استحکام آن نیز کمتر میشود. البته نه بدین معنی که شیب صفر معتبرترین حالت ممکن است چرا که هر چه شیب کمتر شود وضعیت خنثی به خود میگیرد. بنابراین شاید بتوان زاویه 45± درجه را زاویه مناسب و معتبری برای خطوط روند صعودی و نزولی دانست.
گاهی اوقات شیب خط روند به مرور زمان زیاد میشود که میتوان این افزایش شیب را نشانهای بر اتمام وضعیت صعودی دانست. همچنین میتوان کاهش زاویه خط روند را سیگنال اتمام وضعیت نزولی دانست. در واقع هر چه قیمتها به خطوط روند نزدیکتر باشند میتوان اعتبار بیشتری برای آن خط قائل بود. شکل زیر مربوط به نمودار لگاریتمی 15 ساله سکه است. همانطور که مشاهده میکنید شیب خط روند افزایش محسوسی داشته اما آیا میتوان این وضعیت را سیگنالی بر اتمام افزایش قیمت سکه دانست؟!
تعداد دفعات برخورد کندلها
هر چه قیمتهای بیشتری خط روند را لمس کند، اعتبار آن بیشتر میشود. در واقع هر چه تعداد نقاط برخورد بیشتر شود میتوان اعتبار بیشتری را برای آن خط قائل شد چرا که نشان از عدم تمایل بازار برای شکست آن دارد! و احتمال واکنش مثبت قیمتها در آینده نسبت به این خط زیاد است. برای مثال خطی که از اتصال 20 نقطه ایجاد شده معتبرتر از خطی با 5 نقطه اتصال است.
اهمیت تایم فریم
در تمام دورههای زمانی مختلف (1 دقیقهای تا هفتگی و ماهانه) میتوان خطوط روند را ترسیم کرد. اما اعتبار خط روند ترسیمی در تایم فریمهای بالاتر بیشتر است چرا که نشان از پایداری و استحکام بیشتر آن دارد. ابتدا با تحلیل تایم فریم بالاتر مثل ماهانه یا هفتگی، روند کلی قیمت را شناسایی کنید. سپس بر اساس تحلیل دورههای زمانی پایینتر (مثلا روزانه) نقاط مناسب ورود یا خروج را پیدا کنید. اگر قصد نوسانگیری دارید قطعا تایم فریمهای پایینتر برای شما اولویت دارند. اما اگر اهداف بلندمدت را دنبال میکنید بایستی دورههای زمانی بالاتری را تحلیل کنید. مدنظر داشته باشید که در کنار بررسی تایمفریمهای مختلف، بررسی خط روند در نمودار روزانه نیز توصیه میشود.
برای مثال شکل زیر مربوط به نمودار 25 ساله شاخص کل بورس تهران در تایم فریم هفتگی است. واکنش شاخص به خطوط روند صعودی را به وضوح مشاهده میکنید. طبق این نمودار شاخص کل همچنان در وضعیت صعودی قرار دارد! اما همانطور که در جریان هستید از اواخر مرداد 1399 بورس تهران در روند نزولی به سر میبرد.
حال اگر نمودار شاخص کل بورس در تایم فریم روزانه را مورد بررسی قرار دهیم، مطابق شکل زیر روند نزولی شاخص کل بورس تهران کاملا مشهود است. (نمودار تا تاریخ 11 خرداد 1400 ترسیم شده) بنابراین معیار خرید و فروش شما نباید صرفا واکاوی یک تایم فریم خاص باشد. با بررسی نمودار در دورههای زمانی مختلف، روند قیمتی را شناسایی و سپس با بهرهگیری از ابزارهای دیگر تحلیل تکنیکال در کنار خطوط روند، بهترین نقطه خرید و فروش را پیدا کنید و با استراتژی معاملاتی خودتان شروع به ترید کنید!
شکست خط روند
هیچ روندی تا قیامت ادامه نخواهد داشت! در تحلیل تکنیکال فرض بر این است که روندها تمایلی به تغییر ندارند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود و سیگنالهایی از شکست آن مشاهده شود. وقتی یک خط روند را ترسیم میکنید اگر بدنه یک کندل، خط را بشکند (بیشتر بدنه شمع باید از آن عبور کند) و تایید این شکست توسط الگوهای بازگشتی کندل استیک، اندیکاتور و سایر ابزارهای تکنیکی نیز انجام شود، میتوان پایان روند را اعلام کرد. البته مدنظر داشته باشید که گاهی اوقات، قیمتها با پولبک به خط روند شکست شده سعی در پس گرفتن خط شکسته شده میگیرند. از مهمترین پارامترهای موثر هنگام بررسی شکست خط روند میتوان به افزایش حجم و تعداد معاملات، افزایش شدید تغییر قیمت و همراه شدن شکست با الگوهای بازگشتی اشاره کرد.
شکل زیر مربوط به نمودار معاملات CFD طلا در 15 سال اخیر است واکنش قیمت به خطوط روند و شکست آنها را مشاهده میکنید.
نحوه تایید شکست
گاهی اوقات به علت نوسانات شدید روزانه، کندلها از خط روند عبور میکنند آیا صرفا بررسی نفوذ کندل میتواند معیار مناسبی برای تشخیص شکست آن باشد؟ اکثر تحلیلگران از دو پارامتر مهم فیلتر قیمت و زمان استفاده میکنند. در فیلتر قیمت اگر قیمت پایانی به اندازه 3% قیمت شکسته شدن، در خط روند نفوذ کند شکست تایید میشود! برای مثال فرض کنید نمودار قیمتی سهام شرکت X، روند نزولی خود را در 1000 تومان شکسته باشد حال اگر قیمت پایانی 3 درصد بالاتر از 1000 تومان تثبیت شود (1030 تومان) میتوان شکست را تایید کرد! برای تایمفریمهای کوتاهمدت و بلندمدت به ترتیب از معیار 1% و 3% استفاده میشود. وقتی صحبت از نفوذ کندل میکنیم منظور نفوذ کامل همه قیمتها است نه صرفا سایه شمع!
فیلتر زمان نیز عموما بصورت قانون دو روزه درنظر گرفته میشود بدین معنی که برای تایید شکست خط روند باید قیمتهای پایانی طی 2 روز متوالی در سمت دیگر خط تثبیت شوند.
نکته: جهت تایید شکست خطوط حمایت و مقاومت نیز میتوان از 2 فیلتر قیمت و زمان استفاده کرد.
اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش تحلیل تکنیکال را دارید به شما توصیه میکنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش تحلیل تکنیکال در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارسسهام باشید.
بازارهای مالی در نزول و صعود
حمیدرضا مهرآور: "روند صعودی بازار کنونی قابل توجیه و پیشبینی است؛ بررسی وضعیت مالی، تولید و فروش شرکتها به خصوص شرکتهای بزرگ و متوسط نشان میدهد این روند صعودی ادامه دارد؛ چه بسا این روند صعودی شیب تندتری نسبت به سالهای گذشته و بازههای صعودی قبلی داشته باشد".
به گزارش کانون کارگزاران و به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، نایب رییس هیأت مدیره کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار گفت: صعود فعلی بازار پس از تأثیر تحریم و اخبار منفی و. حاصل شده است، بنابراین بازار کنونی کمتر تحت تأثیر اخبار و حتی تحریمهای جدید قرار گرفته است.
وی ادامه داد: افت و خیز و استراحتهای متناوب، ذات بازار و بخشی از فعالیت های اصلی بازار است؛ اگر براساس تحلیلهای تکنیکال و بنیادی، اتفاقهای بازار (به خصوص بازارهایی مانند بازار رو به صعود ما) را بررسی و دنبال کنیم، روند صعودی ما قابل پیشبینی بود.
مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک سامان افزود: در واقع تحلیل موجود میتواند افت چند روز پیش را نیز به شیوهای توجیه کند؛ چراکه اگر سهامدار هدف قیمتی داشته باشد به محض رسیدن قیمت سهم به عدد مورد انتظار، آن را میفروشد؛ حال اگر تعداد فروشندهها کمی بیش از حد مورد انتظار باشد طبیعی است که روند بازار نزولی شود.
مهرآور در مورد روند صعودی کنونی و چگونگی رفتار بازار تشریح کرد: روند صعودی بازار کنونی نیز قابل توجیه و پیشبینی است. بررسی وضعیت مالی، تولید و فروش شرکتها به خصوص شرکتهای بزرگ و متوسط نشان میدهد این روند صعودی ادامه دارد؛ چه بسا این روند صعودی شیب تندتری نسبت به سالهای گذشته و بازههای صعودی قبلی داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه در مورد تحلیل ورود نقدینگی تازه به بازار سهام گفت: از نظر تحلیل بنیادی نیز ورود نقدینگی جدید به بازار سهام قابل پیشبینی و امکانپذیر است. در حال حاضر اگر میزان نقدینگی موجود در جامعه و مقدار ارزش کل بورس و فرابورس را در نظر بگیریم، متوجه میشویم با اختلاف حجم ۳۰ درصدی نقدینگی مواجهیم که این امر همیشه این نکته را یادآور میشود که ممکن است هر آن حجم نقدینگی جدید و قابل توجهی وارد بورس شود.
مدیر عامل کارگزاری بانک سامان در مورد تاثیر اخبار منفی سیاسی و اقتصادی بینالملل از جمله تحریمهای جدید گفت: در مورد تاثیر دیگر عوامل از جمله اخبار سیاسی و اقتصادی و حتی تحریمها نیز به این نکته توجه داشته باشید که اخبار منفی تاثیر خود را گذاشتهاند.
وی در پایان تاکید کرد: در واقع این رشد کنونی پس از لحاظ شدن و در نظر گرفتن تحریمها و بیشتر اخبار ناخوشایند به این نقطه رسیده است؛ بنابراین حتی تحریم بیشتر هم تاثیری ندارد و نوسان یا نزول قابل توجهی در بورس رخ نمیدهد.
دیدگاه شما