جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان

سفته بازی چیست؟

جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان

دکتر حسین کریم زاده
دکتر زهرا موحدی
مهندس احمد لطفی
دکتر محمود اعلمی آقبلاغ
دکتر ابراهیم صنعت چی
مهندس آناهیتا آقا زاده
دکتر عباس علاف صالحی
دکتر ناهید ستاری

پل ارتباطی انتشارات ملی عطران

تهران صندوق پستی 171-13185 انتشارات عطران
تلفن مرکزی: 66191000 (021)
فکس مرکزی: 89779269 (021)
تلگرام پشتیبانی: 09108172896
پست الکترونیک: [email protected]
وبسایت مرکزی: WWW.ATRANGROUP.IR
فروشگاه مرکزی: WWW.ATRANPUB.IR
دفتر مرکزی: تهران میدان هفتم تیر خیابان بهار شمالی شماره 826

دفاتر انتشارات ملی عطران

دفتر ارمنستان: No. 49- Martiros Saryan St – Yerevan
دفتر جمهوری آذربایجان: No. 7233 – Hasanoglu Street – Heydar aliyev prospekti Ave – Baku
فروشگاه مرکزی تهران: خیابان ملاصدرا – تقاطع خیابان هفتم – شماره 114

جدال جذابیت و ریسک

مهدی حیدری می‌گوید: بازار سرمایه در شش‌ماهه دوم هم در مجموع مثبت خواهد بود و در صورتی که ثبات اقتصادی به مخاطره نیفتد، می‌تواند بازدهی بهتری از بازارهای موازی داشته باشد، اما انتظار سرعت رشدی همانند آنچه در چند هفته قبل مشاهده شده نامعقول است.

«در شرایط تورمی خرید دارایی سرمایه‌ای بر نگهداری وجه نقد ارجحیت دارد. بازار سهام هم یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی است که افراد می‌توانند به راحتی به سهام شرکت‌های مختلف در صنایع گوناگون دسترسی داشته باشند اما در نظر داشته باشیم که هر روز و هفته‌ای که شاخص به شدت بالا می‌رود، همان‌قدر که ورود به این بازار جذاب‌تر به نظر می‌رسد، ریسک بازار نیز افزایش می‌یابد.» مهدی حیدری دکترای فاینانس مدرسه اقتصاد استکهلم با بیان این جملات اگرچه در شرایط فعلی اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری در بورس را گزینه مناسبی می‌داند اما معتقد است شاخص 120 هزار با شاخص 180 هزار سطح ریسک‌های متفاوتی دارند. در بازار ارز هم هر چقدر قیمت بالاتر می‌رود، فروش آتی شرکت‌های بورسی اعم از صادراتی و غیرصادراتی افزایش می‌یابد اما در عین حال ریسک پایداری اقتصادی نیز بالاتر می‌رود. این مدرس دانشگاه در این شرایط توصیه می‌کند مانند هر زمان دیگری داشتن سبدی از دارایی‌ها به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود و بخشی از این سبد که قرار است در بازار سهام سرمایه‌گذاری شود با دقت بین سهم‌ها و صنایع مختلف پخش شود یا اگر سرمایه‌گذاران فرصت و آشنایی لازم را ندارند از صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند.

‌در دو هفته اخیر بورس تهران شاهد تشدید موج تقاضا و هجوم سرمایه‌گذاران برای خرید سهام است به طوری که بازدهی بازار سهام از ابتدای سال به صد درصد رسید. با توجه به این امر چه عواملی در رشد اخیر بورس اثرگذار بوده‌اند؟

وقتی در شرایط عادی اقتصادی در مورد رونق و رکود بازار سرمایه صحبت می‌کنیم، سودآوری آتی شرکت‌ها و میزان ریسک آنها و همچنین ریسک‌های سیستماتیک موضوع صحبت ماست. پس اگر در شرایط عادی اقتصادی، قیمت سهام شرکت‌ها در بورس رشد کرد، نشان‌دهنده خوش‌بینی نسبت به سودآوری آینده شرکت‌ها و همچنین کاهش ریسک‌های کسب‌وکار و ریسک اقتصاد کلان در کشور است. اما شرایط این روزهای اقتصاد کشور از جهات مختلف عادی نیست و از این‌رو رشد بازار سهام در هفته‌های اخیر را باید از زاویه دیگری بررسی کرد.

به نظرم مهم‌ترین نکته این است که ارزش ریال سقوط کرده و تمام دارایی‌ها، از جمله شرکت‌های بورسی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. بالاخره همه شرکت‌های لیست‌شده در بورس محصولاتی تولید می‌کنند که یا این محصولات، صادراتی است و در نتیجه با افزایش قیمت دلار، فروش ریالی آنها به شدت افزایش پیدا کرده یا محصولات را در بازار داخل به فروش می‌رسانند که اگر تا به حال قیمت محصولاتشان افزایش نیافته باشد، دیر یا زود این اتفاق می‌افتد. از این‌رو سود شرکت‌ها و در نتیجه قیمت سهام آنها نیز افزایش می‌یابد. نکته بعدی تحلیل سمت تقاضا در بازار سهام است که با توجه به تورم انتظاری بالا، سپرده‌گذاری در بانک جذابیت خود را از دست داده و از این‌رو بازارهای مالی دیگر از جمله بازار سهام با موج عظیم تقاضا مواجه شده‌اند.

‌با توجه به شرایط حاکم بر بازار سرمایه آیا این بازار توانسته جذابیتی به اندازه سایر بازارهای مالی داشته باشد؟ آمار و ارقام مربوط به حجم و ارزش معاملات بورس و فرابورس تهران در ماه‌های اخیر گویای چیست؟ آیا می‌توان گفت نقدینگی سرگردان به سمت بورس تهران حرکت کرده است؟

اول راجع به این صحبت کنیم که نقدینگی سرگردان از کجا آمده و چه حجمی دارد. در واقع قسمت عمده چیزی که از آن به نقدینگی سرگردان یاد می‌کنیم همان سپرده‌های بلندمدت بانکی هستند که با توجه به افزایش تورم و عدم تطابق سود بانکی با تورم، صاحبان این سپرده‌ها دیگر تمایلی به حفظ پول خود در بانک ندارند و به دنبال جایی برای حفظ ارزش سرمایه خود می‌گردند. کل این سپرده‌ها در حدود 1400 هزار میلیارد تومان است در حالی که ارزش کل سهام در بورس و فرابورس کمتر از 850 هزار میلیارد تومان است.

دقت کنید این عدد ارزش کل سهام شرکت‌های بورسی است که اغلب آن در اختیار سهامداران عمده، صندوق‌های بازنشستگی، سهام عدالت، دولت و. است و میزان ارزش سهامی که در دست مردم عادی است بسیار کمتر از این عدد است. پس مشخص است که ظرف بورس برای نقدینگی سرگردان کوچک است. نکته دیگری که در مورد نقدینگی باید مورد توجه قرار داد این است که به صرف خرید سهام توسط صاحبان نقدینگی آزاد، این نقدینگی از بین نمی‌رود. فرض کنید شخصی 100 میلیون تومان سپرده بانکی داشته و تصمیم می‌گیرد پول خود را از بانک برداشته و سهام بخرد. در این صورت با خرید سهام توسط این شخص 100 میلیون تومان به حجم معاملات در بورس افزوده می‌شود. اما این نقدینگی از بین نرفته و فقط از نفر اول به حساب نفر دوم که سهام خود را به وی فروخته است منتقل شده است.

حال به احتمال زیاد فروشنده سهام قصد دارد سهام شرکت دیگری را بخرد یا وارد سایر بازارهای موازی شود. پس به ازای هر یک تومان افزایش حجم معاملات در بورس نباید تصور کرد یک تومان نقدینگی جدید وارد بورس شده است و قسمت عمده حجم معاملات مربوط به افرادی است که در بازار سرمایه فعال بوده‌اند. در مجموع جواب این سوال که آیا پول جدید وارد بازار شده است مثبت است، اما اینکه آیا حجم معاملات حدود دو هزار میلیارد تومان در روز در بازار سهام به معنی ورود دو هزار میلیارد تومان به این بازار است محل تردید است.

‌با توجه به اینکه هنوز بازدهی بازار سرمایه به نسبت بازدهی بازار ارز تعدیل نشده است و بسیاری از صنایع ارزآور جای رشد دارند به نظر می‌رسد بازار سرمایه یکی از گزینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاران باشد. ارزیابی شما چیست؟

خرید سهام شرکت‌ها به معنی خرید سود آینده آنهاست. افزایش قیمت ارز و افزایش تورم سود اسمی شرکت‌ها را افزایش می‌دهد و از این‌رو رشد بازار سرمایه از این منظر قابل تحلیل است. اما نکته مهم دیگر این است که سهام شرکت برخلاف سکه یا دلار ارزش ذاتی ندارد و تابع شرایط اقتصادی کشور است. پس اگر فردی نگران ثبات اقتصادی و اجتماعی در کشور باشد به دنبال دارایی‌هایی می‌رود که ارزش ذاتی داشته باشند و در واقع در شرایط بد اقتصادی همانند بیمه عمل کنند.

سهام شرکت‌ها این ویژگی را ندارد و بنابراین نمی‌توان انتظار رشدی به اندازه رشد دلار و طلا در شرایط عدم قطعیت و ابهام را از آن داشت. تجربه چند سال اخیر هم نشان داده که هرچند بازار سرمایه بعد از شوک ارزی رشد می‌کند اما نه به اندازه شوک ارزی.

‌ آیا برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد در جهت حفظ ارزش پولشان می‌توان بازار سرمایه را توصیه کرد؟ آیا اکنون فرصت مناسبی برای خرید سهام است؟

جواب این سوال ساده نیست. بنده هم نمی‌توانم جواب مثبت یا منفی بدهم اما آنچه مشخص است این است که در شرایط تورمی خرید دارایی سرمایه‌ای بر نگهداری وجه نقد ارجحیت دارد. بازار سهام هم یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی است که افراد می‌توانند به راحتی به سهام شرکت‌های مختلف در صنایع گوناگون دسترسی داشته باشند.

این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که هر روز و هفته‌ای که شاخص به شدت بالا می‌رود، همان‌قدر که ورود به این بازار جذاب‌تر به نظر می‌رسد، ریسک بازار نیز افزایش می‌یابد. شاخص 120 هزار با شاخص 180 هزار سطح ریسک‌های متفاوتی دارند. در بازار ارز هم هر چقدر قیمت بالاتر می‌رود، فروش آتی شرکت‌های بورسی اعم از صادراتی و غیرصادراتی افزایش می‌یابد اما در عین حال ریسک پایداری اقتصادی نیز بالاتر می‌رود.

‌شاهدیم حجم نقدینگی قابل توجه در بازار سهام بدون تفکیک خاصی رشد دسته‌جمعی و بی‌وقفه قیمت‌ها را در صنایع بورسی به دنبال داشته است. این امر نشانه چیست؟ آیا باید نگران صعود دسته‌جمعی اخیر صنایع مختلف بورسی بود؟

رشد و نزول دسته‌جمعی قیمت‌ها یکی از ویژگی‌های بازار سهام در کشور ماست و مختص شرایط فعلی نیست، هرچند این موضوع در هفته‌های اخیر بیشتر مشاهده می‌شود. مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهد در بازارهای کمتر توسعه‌یافته، حرکت دسته‌جمعی قیمت‌ها بارزتر است. در واقع علت رشد دسته‌جمعی اخیر در بازار سرمایه همان کاهش ارزش ریال است که باعث می‌شود فروش همه شرکت‌ها تحت تاثیر قرار بگیرد.

البته عوامل روانی و رفتاری و همچنین کوچک بودن بازار و کمبود تحلیل عمیق هم از عوامل دیگر حرکت دسته‌جمعی قیمت‌ها هستند. اینکه آیا رشد همه شرکت‌ها نگران‌کننده است یا نه به پیش‌بینی ما از وضعیت آتی اقتصاد برمی‌گردد. اگر فرض کنیم بعد از یک تورم بالا، شرایط پایدار اقتصادی حکمفرما خواهد بود، آن‌وقت رشد قیمت همه سهم‌ها قابل توجیه است.

‌به نظر می‌رسد با توجه به هجوم پول‌های افراد تازه‌وارد موج صعودی در تمامی سهام فراگیر شده به ‌طوری که صرفاً حضور نقدینگی پرقدرت تعیین‌کننده روند قیمت‌ها در کوتاه‌مدت است. آیا بازار سرمایه در معرض هجوم سفته‌بازان قرار گرفته است و دوباره تجربه گذشته دوره رونق بورس در حال تکرار است؟

واقعاً تحلیل شرایط فعلی کار ساده‌ای نیست. قیمت ارز بعد از رشد سه برابری و نوسان در حدود قیمت 12 هزار تومان به یکباره دوباره رشدی حدود 50درصدی داشت و مجدداً طی زمان کوتاهی افت کرد. همان‌طور که قبلاً عرض شد اگر فرض ثبات اقتصادی در قیمت‌های فعلی را داشته باشیم آن‌وقت می‌توان رشد قیمت‌ها را به خاطر این افزایش پی‌درپی قیمت دلار توجیه کرد. اما اگر نشانه‌های عدم پایداری اقتصادی یا رکود شدید به علت دشواری واردات و نقل‌وانتقال مالی بارز شود آن‌وقت باید منتظر کاهش قیمت‌ها در بورس بود. آنچه مسلم است هر چقدر قیمت‌ها بالاتر می‌رود، ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سهام نیز افزایش می‌یابد.

‌رشد سهام شرکت‌هایی که اخیراً صرفاً تحت تاثیر دنباله‌روی از موج‌های نقدینگی و بدون دلیل بنیادی مورد اقبال بوده‌اند چه پیامدهایی به دنبال دارد؟ در این میان بازندگان بازار چه کسانی خواهند بود؟

فرض کنید در یک شرکت هیچ اتفاق مثبت یا منفی نسبت به سال گذشته نیفتاده باشد و این شرکت به اندازه سال گذشته تولید کند. به هر حال موج تورمی شامل قیمت محصولات این شرکت هم خواهد شد و از این‌رو حجم ریالی فروش این شرکت افزایش خواهد یافت و در نتیجه سود سهامداران هم افزایش پیدا می‌کند. حال اگر پیش‌بینی جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان سرمایه‌گذاران این باشد که تورم ادامه‌دار خواهد بود این اثر تشدید می‌شود و می‌توان انتظار افزایش قیمت سهام شرکت را داشت. پس بخشی از رشد قیمت سهام بدون دلیل بنیادی توجیه‌پذیر است. اما ممکن است گفته شود رشد فعلی بعضی از شرکت‌ها بیش از میزانی است که بشود با تورم توجیه کرد و دلیل اصلی رشد قیمت‌ها ورود تقاضای جدید به بازار است. این ریسک همواره در دوره‌های رشد سریع وجود داشته و الان هم وجود دارد. یک پیشنهاد ساده ورود به بازار از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. هرچند بازده این صندوق‌ها هم متاثر از کلیت بازار است اما در هر حال می‌توان امیدوار بود با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها کمتر در معرض ریسک یک یا چند شرکت خاص قرار می‌گیریم.

‌به نظر می‌رسد در این شرایط سیاستگذار دچار بی‌عملی شده است و با وجود این هشدارها سازمان بورس به جای اقدامات مناسب در جهت مدیریت نقدینگی و تعمیق بورس، تنها وظیفه خود را به اجرای دستورالعمل جدید توقف و بازگشایی نمادها تقلیل داده است. با توجه به این امر در شرایط کنونی سیاستگذار چه کارهایی می‌تواند بکند تا از وضعیت فعلی بیشترین بهره را ببرد؟

بگذارید اول مشکل وضعیت فعلی و صورت مساله را روشن کنیم و بعد در مورد راهکاری که سیاستگذار می‌تواند اتخاذ کند صحبت کنیم. به نظر من یکی از مسائل اصلی این روزهای بازار سرمایه عدم تطابق ظرفیت بورس با میزان تقاضای خرید دارایی سرمایه‌ای است. در واقع رشد نقدینگی در چند سال قبل بیش از رشد اقتصادی و رشد ارزش شرکت‌های بورسی بوده است و حال که بخشی از نقدینگی می‌خواهد در این بازار دست‌به‌دست شود، با کمبود ظرفیت بازار مواجهیم. اگر با این طرح مساله موافق باشیم آن‌وقت دیر یا زود باید منتظر افت قیمت‌ها و متضرر شدن سرمایه‌گذارانی که دیر وارد بازار شده‌اند باشیم. در این صورت سیاستگذار می‌تواند با افزایش دارایی‌ها در بازار به بخشی از تقاضای سرمایه‌گذاری پاسخ دهد.

البته می‌دانیم که سازمان بورس یا به تعبیری سیاستگذار بازار سرمایه نمی‌تواند شرکت‌های غیربورسی را ملزم کند که سهام خود را وارد بازار سرمایه کنند اما حتماً ابزارهای تشویقی وجود دارد که انگیزه شرکت‌ها برای ورود به بورس را بیشتر کند. همچنین موقعیت فعلی فرصت مناسبی است که شرکت‌های دولتی غیربورسی که شرایط لازم را دارند وارد بورس شوند یا سهام دولت در شرکت‌های بورسی عرضه شود.

‌به هر ترتیب پیش‌بینی شما از ادامه روند بورس چیست؟ در ماه‌های آتی و تا انتهای سال، بازار سهام چه تحولاتی را در پیش خواهد داشت؟ و چه توصیه‌ای برای سرمایه‌گذاران بورسی دارید؟

وقتی در مورد پیش‌بینی یک پدیده تصادفی صحبت می‌کنیم باید دقت داشته باشیم که منظور ما چیست. فرض کنید شما تاسی در دست دارید و از من سوال کنید که پیش‌بینی من در مورد عددی که تاس نشان خواهد داد چیست. در این صورت هر عدد، احتمال یکسانی دارد و من هر عددی بگویم شانس درست آمدن آن یکسان است. حال فرض کنید شما از من سوال کنید عددی را پیش‌بینی کنم که کمترین فاصله را با عدد تاس داشته باشد.

در این صورت فکر و تحلیل معنی می‌دهد و عدد 5 /3 بهترین عددی است که می‌توان گفت. اما می‌دانیم هیچ‌گاه این پیش‌بینی دقیق نخواهد بود و همواره با خطا همراه است، با وجود این، این بهترین عددی است که می‌شود در این بازی ساده استفاده کرد. با این مقدمه پیش‌بینی من یا هر شخص دیگری از روند بازار را باید از این زاویه نگاه کرد. من فکر می‌کنم بازار سرمایه در شش‌ماهه دوم هم در مجموع مثبت خواهد بود و در صورتی که ثبات اقتصادی به مخاطره نیفتد، می‌تواند بازدهی بهتری از بازارهای موازی داشته باشد، اما انتظار سرعت رشدی همانند آنچه در چند هفته قبل مشاهده شده نامعقول است. مانند هر زمان دیگری داشتن سبدی از دارایی‌ها به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود و بخشی از این سبد که قرار است در بازار سهام سرمایه‌گذاری شود با دقت بین سهم‌ها و صنایع مختلف پخش شود یا اگر سرمایه‌گذاران فرصت و آشنایی لازم را ندارند از صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند.

بازار آتی سکه، کارا می‌شود؟

روز گذشته در پی اطلاعیه که بورس کالایی ایران در رابطه با تغییر وجه تضمین و ساعت معاملاتی این بازار منتشر کرد به نظر می رسد بازار آتی کالایی از نظر عملیاتی قدم بزرگی در راستای کارا شدن برداشته است.

روز گذشته در پی اطلاعیه که بورس کالایی ایران در رابطه با تغییر وجه تضمین و ساعت معاملاتی این بازار منتشر کرد به نظر می رسد بازار آتی کالایی از نظر عملیاتی قدم بزرگی در راستای کارا شدن برداشته است. در این اطلاعیه وجه تضمین هر قرارداد آتی به 9.500.000 ریال کاهش یافته است و در فرمولی که در این اطلاعیه منتشر شده از این پس اهرم بازار آتی کالایی یک به ده شده است.

بنابراین با این شرایط توجه فعالان زیادی را معاملات آتی کالایی به خود جلب خواهد کرد. حال سوالی که پیش می آید این تغییرات از چه نظر باعث ارتقا عملیاتی این بازار می شود؟

شایان کرمی مدیر بورس انرژی کارگزاری آتی ساز بازار در این باره می گوید: طبیعتا بازار آتی, بازاری برای پوشش ریسک میباشد و فعالین اصلی آن به ترتیب هجرها, آربیتراژگران و سفته بازان میباشند. هجرها از بازار آتی یا فیوچرز استفاده میکنند تا ریسک خود را از نوسان قیمت در آینده پوشش دهند. آربیتراژگران نیزاز فاصله ی بین سررسیدهای آتی و بازار فیزیکی بهره می برند.

او افزود: اخیرا بازار آتی سکه در کمترین فاصله خود با بازار فیزیکی معامله می شد که معمولا هجرها و آربیتراژگران از استراتژی خرید استفاده میکردند به طوریکه آن ها سکه امامی را در سررسید دورتر بعضا به قیمت بازار نقدی یا حتی کمتر در بازار آتی خریداری کرده و با فروش سکه های خود در بازار نقدی و سپرده گذاری در اوراق بدون ریسک از مابه تفاوت حاصل از فروش کل دارایی و پرداخت وجه تضمین در قراردادهای آتی منتفع می شدند.

به گفته این فعال بازارسهام، حال با تغییراتی که در وجه تضمین جدید اعمال شده و اهرم معاملاتی افزایش یافته علاوه بر افزایش حجم معاملات در این بازار شاهد نوسان های بیشتری خواهیم بود و این نوسانات به طبع فرصت های مناسبی را برای هجرها و حتی آربیتراژگران قرار خواهد داد.

او افزود: به نظر میرسد با رونمایی از بسته خروج از رکود و محدود شدن نوسانات دلار و جذابیت های خاص این بازار و کاهش تدریجی نرخ سپرده در آینده و این تغییرات در وجه تضمین شاهد ورود نقدینگی به این بازار خواهیم بود, اما با این تفاوت نسبت به گذشته که با کنترل نرخ ارز توسط دولت, نوسانات بازار آتی با نوسانات طلای جهانی همخوانی بیشتری خواهد داشت.

کرمی خاطر نشان کرد: مسئله بعدی که کارگزاران باید در مدیریت ریسک مشتریان مد نظر قرار دهند این می باشد که در این اطلاعیه بورس کالا, کارگزار را در گرفتن وجه تضمین اضافی تا سقف 50درصد وجه تضمین اولیه مختار کرده است حال کارگزاران باید با اعتبار سنجی مشتریان در گرفتن وجه تضمین اضافی دقت نمایند تا مشکلات سال 90 برای کارگزاران در آتی سکه مجددا مشاهده نشود. هر چند به اعتقاد اینجانب با محدود شدن نوسانات دلار و افزایش تجربه معاملاتی معامله گران و مدیریت ریسک کارگزاران شاهد این اتفاق نخواهیم بود.

به گفته او، از دیگر تغییراتی که در بازار آتی سکه رخ داده افزایش سقف تعهدی مشتریان حقیقی و حقوقی در هر سررسید میباشد با توجه به کاهش وجه تضمین و افزایش اهرم و تغییر نام برده این مسئله نیز باعث بیشتر شدن عمق این بازار خواهد شد. همواره برداشتن محدودیت ها و فرصت دادن به قدرت عرضه و تقاضا برای تعیین قیمت در هر بازاری به افزایش کارایی عملیاتی آن بازار کمک خواهد کرد.

مدیر بورس انرژی کارگزاری آتی ساز بازار گفت: آخرین تغییری که در مکانیسم بازار رخ داده است افزایش ساعت معاملاتی بوده که این تغییر علاوه نیز از نظر عملیاتی به کارا شدن بازار آتی سکه کمک خواهد کرد زیرا با توجه به افزایش نوسانات طلای جهانی در بازار آمریکا فرصت های بیشتری برای فعالین این بازار برای بهره بردن از معاملات رخ خواهد داد.

پیش بینی آینده طلا
او درباره پیش بینی آینده طلا هم گفت: همواره دو متغیر در تعیین قیمت سکه و طلا در ایران نقش بسزایی دارد. یکی از این متغیرها طلای جهانی است.در حال حاضر با توجه به تعویق انداختن افزایش نرخ بهره در آمریکا باعث افزایش تقاضای فیزیکی برای کالاهای اساسی و رشد قیمت های جهانی شد, که طبیعتا فلز زرد نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.

کرمی معتقد است: به نظر می رسد تا رسیدن به تورم دو درصد در آمریکا و افزایش تقاضای فیزیکی در شرق آسیا و هند روند قیمتی طلای جهانی در میان مدت صعودی باشد و به زودی وارد کانال 1200 دلاری شود.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اقتصاد، او افزود: از دیگر متغیرهای موثر در قیمت طلا در بازار داخلی نرخ ارز میباشد. از نظر تحلیل شرایط کلان اقتصادی و با توجه به برنامه های اقتصادی دولت بعید به نظر می رسد شاهد افت قیمت محسوسی در نرخ ارز و تقویت ریال باشیم. به این دلیل که افت قیمت دلار با توجه به شرایط تورمی به تولید داخل لطمه میزند اما با توجه به اینکه دولت یازدهم توانسته تورم را ضمن کنترل کردن کاهش دهد میتوان اینگونه نتیجه گرفت شیب نرخ ارز در بلند مدت صعودی می باشد اما نوسانات قیمتی ان را بانک مرکزی به خوبی کنترل کرده است.

مدیر بورس انرژی کارگزاری آتی ساز بازار خاطرنشان کرد: در نتیجه می توان اینگونه نتیجه گرفت که روند قیمتی آتی سکه بیشتر تحت تاثیر طلای جهانی خواهد بود و طلای جهانی نیز با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی آمریکا و رسیدن به تورم دو درصد و تحریک طرف تقاضا در آمریکا برای رسیدن به تورم دو درصد و افزایش تقاضای فیزیکی در بازارهای جهانی روند قیمتی آن می تواند افزایشی باشد.

چگونه در زمان ریزش شاخص‌ بورس کسب سود کنیم؟

زمانی که بازار در شرایط نوسانی قرار دارد و سهام‌داران با ترس و ابهام مواجه هستند، از چه راه‌های دیگری می‌توان از نوسانات شاخص کل بورس کسب سود کرد و قراردادهای آتی سبد سهام چه تاثیری بر روند بازار سرمایه و جریان نقدینگی در این بازار دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، از صبح روز یک‌شنبه ( 25 آذر ماه 97) معاملات قراردادهای آتی سبد سهام بر روی ۳۰ شرکت بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران و قراردادهای آتی سبد سهام بر روی هفت صنعت پربیننده از جمله فرآورده‌های نفتی، کانه‌های فلزی، بانک‌ها، فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، خودرو و قطعات آغاز شد.

به گفته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه، قراداد آتی سبد سهام علاوه بر دارا بودن تمامی مزایای یک قرارداد آتی استاندارد از جمله خاصیت اهرمی، امکان کسب سود از نوسانات مثبت و منفی قیمت دارایی پایه، شفافیت قیمت و استاندارد بودن قراردادها، تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای و تنوع‌ بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، امکان بهره‌مندی از مزایای خرید و فروش شاخص‌های بورسی را نیز برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

به عبارتی سرمایه‌گذاران بدون نیاز به تحلیل تک تک سهام بورسی، می‌توانند با تحلیل شرایط کلان صنعت یا داده‌های مربوط به صنایع مختلف، نسبت به خرید و فروش در بازار آتی سبد سهام اقدام کنند، به طوری که بازدهی سرمایه‌گذاران معادل بازدهی شاخص صنعت مربوطه شود. به همین جهت سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید یا فروش قرارداد آتی سبد سهام متناظر با پرتفوی خود، نسبت به پوشش ریسک اقدام کنند.

این روزها ابهام سرمایه‌گذاران درخصوص قیمت دلار در بازار آزاد، قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، قیمت جهانی نفت خام، سرنوشت جنگ تجاری بین چین و آمریکا و رکود در اقتصاد جهانی باعث شده که سرمایه‌گذاران نسبت به آینده قیمت سهام شرکت‌های ارز محور و صادراتی بی‌اعتماد باشند و تنها به نوسان‌گیری سهام صنایع کوچک و متوسط اقدام کنند.

سوالی که مطرح می‌شود این است که زمانی که بازار در شرایط نوسانی قرار دارد و سهام‌داران با ترس و ابهام مواجه هستند، از چه راه‌های دیگری می‌توان از نوسانات شاخص کل بورس کسب سود کرد و قراردادهای آتی شاخص چه تاثیری بر روند کلی بازار سرمایه و جریان نقدینگی در این بازار دارد؟

خواستگاه ایجاد بازار آتی چیست؟

کیارش فاضل، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» گفت: قبل از شروع بحث آتی سبد سهام، بهتر است که ابتدا به تعاریف مهم بازار آتی بپردازیم و بررسی کنیم که خواستگاه ایجاد بازار آتی چیست؟

قرارداد آتی توافقنامه‌ای است مبتنی بر خرید یا فروش یک دارایی مشخص در زمان تعیین شده در آینده. نام مشتقه به مفهوم این است که قیمت قرارداد آتی از کالای دیگری مشتق می‌شود که به آن کالا دارایی پایه گفته می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در بازار نقدی (spot) مثل بازار سهام تحویل پول و کالا به طور همزمان انجام می‌شود به عبارتی زمانی که سرمایه‌گذار پول را پرداخت می‌کند، سهام را تحویل گرفته و در پرتفوی قرار می‌گیرد.

فاضل افزود: اما بازار آتی (futures) زیر مجموعه بازار مشتقه است و شیوه عملکرد آن به این صورت است که تحویل پول و کالا در زمان آینده انجام می‌شود.

وی ادامه داد: قرارداد آتی توافقنامه‌ای است مبتنی بر خرید یا فروش یک دارایی مشخص در زمان تعیین شده در آینده. نام مشتقه به مفهوم این است که قیمت قرارداد آتی از کالای دیگری مشتق می‌شود که به آن کالا دارایی پایه گفته می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه دلیل اصلی به وجود آمدن بازار آتی پوشش ریسک هم برای تولیدکننده هم برای مصرف کننده است، تصریح کرد: به عنوان مثال یک کشاورز گندم تولید می‌کند و فرض کنید که بهای تمام شده هر کیلو گرم گندم 100 هزار تومان باشد. طبیعتا قیمت گندم در بازار با مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، حال اگر در زمان برداشت قیمت گندم به 500 هزار تومان برسد کشاورز سود کرده و اگر بهای گندم به 50 هزار تومان تومان برسد کشاورز ضرر کرده است. از طرف دیگر نانوا به عنوان مصرف کننده گندم است و اگر بهای گندم افزایش پیدا کند نانوا متضرر شده است و با کاهش بهای گندم نانوا سود می‌کند.

فاضل افزود: نتیجه‌گیری که می‌توان کرد این است که مصرف کننده همواره نگران از افزایش قیمت و تولید جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان کننده تمایل به افزایش قیمت دارد، بنابراین چاره این است که تولیدکننده و مصرف‌کننده قراردادی تنظیم کرده و در یک قیمت خاص به توافق برسند.

وی ادامه داد: کشاورز (فروشنده) متعهد به تحویل کالا در آینده و نانوا (خریدار) متعهد به پرداخت وجه در تاریخ سر رسید است و برای این که طرفین در تعهد خود باقی بمانند پیش شخص امینی می‌روند و هر دو وجهی به عنوان وجه تضمین نزد این شخص می‌گذارند تا تعهد به قوت خود باقی باشد.

چنانچه سرمایه‌گذار احساس کرد پول نقد ارزش بیشتری از سهام دارد یا به بیان دیگر سهام مورد نظر گران شده و بیش از این قیمت دیگر نمی‌ارزد، می‌تواند در آتی شاخص مورد نظر فروش گیرد و از میزان ریزش قیمت سهام کسب سود کند.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در مثال ذکر شده دارایی پایه گندم بود که یک بازار آتی کالایی محسوب می‌شود، اما در آتی شاخص دارایی پایه سبد سهامی یک گروه خاص مثل گروه بانکی است و شخص امینی که وجه تضمین نزد وی گذاشته می‌شود، بورس است و بورس به عنوان نهاد ناظر تضمین می‌کند که خریدار و فروشنده در تعهد خود باقی بمانند.

فاضل افزود: قرارداد آتی این امکان را به سرمایه‌گذار می‌دهد که دارایی که ندارد یا صاحب آن نیست را بفروشد.

وی ادامه داد: به عبارت ساده‌تر هر زمان که سرمایه‌گذار احساس کرد پول نقد ارزش بیشتری از سهام دارد یا به بیان دیگر سهام مورد نظر گران شده و بیش از این قیمت دیگر نمی‌ارزد، می‌تواند در آتی شاخص مورد نظر فروش گیرد و از میزان ریزش قیمت سهام کسب سود کند و هر زمان که به این تحلیل رسید که یک گروه بورسی امکان رشد زیادی دارد می‌تواند هم سهام‌ آن گروه را و هم می‌تواند آتی شاخص را خریداری کند.

اگر به عنوان مثال سهام‌داری در پرتفوی خود سهام خودرویی داشته باشد و ارزش سهام خودرویی رو به کاهش باشد، سهام‌دار می‌تواند با اخذ موقعیت فروش در سبد گروه خودرویی ریسک خود را کاهش دهد و همزمان با کاهش ارزش سهام خودرویی از ریزش قیمت در شاخص کسب سود کند که به این عمل هج کردن (hedge) می‌گویند.

وی ادامه داد: تکلیف بازار یک طرفه مشخص است، بدین صورت که قیمت سهام باید افزایش پیدا کند تا سهام‌داران سود کنند، اما در بازار دو طرفه چون از ریزش قیمت سهام هم می‌توان سود گرفت، به همین جهت دیگر سیگنال دادن و لفظ بخرید و نگه‌دارید تا قیمت سهام در بازه زمانی بلند مدت افزایش پیدا کند دیگر معنا نخواهد داشت.

فاضل افزود: حسن دیگر قرار داد آتی سبد سهام این است که اگر به عنوان مثال سهام‌داری در پرتفوی خود سهام خودرویی داشته باشد و ارزش سهام خودرویی رو به کاهش باشد، سهام‌دار می‌تواند با اخذ موقعیت فروش در سبد گروه خودرویی ریسک خود را کاهش دهد و همزمان با کاهش ارزش سهام خودرویی از ریزش قیمت در شاخص کسب سود کند که به این عمل هج کردن (hedge) می‌گویند.

دیگر مزیت این بازار علاوه بر کسب سود از ریزش قیمت، وجود اهرم مالی است که در ذات قراردادهای آتی گنجانده شده و این امکان را به سهام‌دار می‌دهد که با چند برابر پول خود در بازار معامله کند، البته سود و زیان چند برابر می‌شود، این مزیت باعث جذاب شدن بازار برای سفته بازان خواهد شد.

وی ادامه داد: البته تحلیل فاندامنتال هر صنعت و شناسایی کورولیشن بین سهام‌ها و صنعت مورد نظر در کنار علم تکنیکال نقش موثری در تحلیل شاخص بازی می‌کند و تصمیم‌ گیری‌ها و ورود و خروج‌ها به بازار بیشتر باید در قالب تحلیل تکنیکال انجام شود.

جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: دیگر مزیت این بازار علاوه بر کسب سود از ریزش قیمت، وجود اهرم مالی است که در ذات قراردادهای آتی گنجانده شده و این امکان را به سهام‌دار می‌دهد که با چند برابر پول خود در بازار معامله کند، البته سود و زیان چند برابر می‌شود، این مزیت باعث جذاب شدن بازار برای سفته بازان خواهد شد.

فاضل افزود: شاید این سوال پیش آید که این مسایل و مشکلات فعلی بورس ناشی از دست‌هایی پشت پرده است که عده‌ای سفته باز در حال دستکاری کردن قیمت‌ها هستند و اگر بازاری پدید آید که در آن بتوان از نزول قیمت‌ها هم سود گرفت دیگر نمی‌توان در بازار فعالیت کرد و سرمایه‌های خرد بازار نابود و سرمایه‌گذاران متضرر خواهند شد.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اول از همه نمی‌توان منکر این صحبت شد و این موضوع مختص ایران نیست، بلکه در کشورهای پیشرفته این گروه‌ها به قدری قدرت دارند که جنگ‌های تجاری به راه میاندازند، پس با نگاه تئوری توطئه به همه پدیده‌ها چیزی عاید نمی‌شود.

فاضل افزود: اما اولین هدف در بازار حفظ سرمایه و پس از آن کسب سود است و تنها استراتژی که به رسیدن به این هدف کمک می‌کند، نجنگیدن با بازار و همراهی با آن است، البته همراهی به مفهوم رفتار گله‌ای نیست، بلکه به معنای رفتار منطقی و صحیح همراه با بازار است.

وی ادامه داد: تمامی ابزارهای تکنیکال و تحلیل فاندامنتال برای تشخیص رفتار کلی بازار و به مفهوم عام خواندن دست‌های پشت پرده است. به همین جهت با به وجود آمدن قراردهای آتی شاخص فعالیت در بازار سرمایه از این به بعد سخت‌‌تر و حرفه‌ای‌‌تر خواهد شد.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در انتها توصیه‌ای که به فعالان بازار علی‌الخصوص افراد تازه وارد دارم این است که آموزش کامل در حوزه تکنیکال و فاندامنتال را ببینند و بعد از آن به شناخت مفاهیم بازار آتی بپردازند و تا زمانی که درک عمیقی از بازار پیدا نکردند از فعالیت با سرمایه سنگین بپرهیزند. بازار بورس بازار بی‌رحمی است که در صورت درک آن فوق‌العاده شیرین خواهد بود.

سفته‌بازی در بورس چیست؟ انواع سفته‌بازی در بورس

سفته‌بازی در بورس و سایر بازارهای سرمایه‌ای یک واقعیت انکارناپذیر و تا حدی لازم است. ازاین‌رو با اطلاق صفت های منفی یا مثبت به این‌گونه مفاهیم نمی‌توانیم از واقعیت آن چشم‌پوشی کنیم.
به‌طورکلی بسیاری سفته‌بازی در بورس را برابر با نوسانگری می‌دانند؛ اما واقعیت این است که تنها ازنظر زمان سرمایه‌گذاری این دو به یکدیگر شباهت دارند و روش‌ها و اهداف آن‌ها طور کلی از یکدیگر جداست. از طرف دیگر سفته‌بازی در بورس یک مفهوم لازم محسوب می‌شود. سفته‌بازان درست مانند یک کاتالیزور عمل می‌کنند، می‌توانند موتور یک سهم را سریع روشن یا سریع خاموش کنند و روند سهم را به‌سرعت در مسیر اصلی خود قرار دهند.

اما بهتر است بدانیم که سفته‌بازی در بورس چیست و به چه کسی سفته‌باز گفته می‌شود. شناخت سفته‌بازی در بورس از این نظر اهمیت دارد که باعث می‌شود سرمایه شما در این تغییر روندهای سریع و وارد شدن سریع سهم به روندهای مختلف از بین نرود. درواقع در مسئله سفته‌بازی در بورس معمولاً تنها خود سفته‌بازان سود اصلی را می‌برند و احتمالاً کسانی که شانس با آن‌ها یار بوده و سهمی را داشته‌اند که موردتوجه سفته‌بازان قرارگرفته است. حال در ادامه بیشتر از این مفاهیم خواهیم گفت. با ما همراه باشید.

سفته‌ بازی در بورس یعنی چه؟

سفته بازی چیست؟ اولین چیزی که ما باید در مورد سفته‌بازی در بورس بدانیم، تعریف آن است. به‌طورکلی در یک تعریف آکادمیک سفته‌بازی به مفهومی گفته می‌شود که طی آن یک معامله کوتاه‌مدت با ریسک نسبتاً بالا و سود غیرمعمولی صورت می‌گیرد.
درواقع سفته‌بازی در بورس بر اساس تغییر روندهای قیمتی و تغییر ارزش‌گذاری‌ها صورت می‌گیرد. شما تصور کنید قیمت یک کالا صد تومان باشد. طی چند هفته دیگر قیمت این کالا هزار تومان می‌شود. در این حالت گفته می‌شود که در این کالا سفته‌بازی رخ‌داده است؛ یعنی عده‌ای با خرید کالا منتظر افزایش قیمت آن بوده و سپس کالا را وارد بازار می‌کنند و سود هنگفت خودشان را برمی‌دارند.

سفته‌بازی در تمام بخش‌های اقتصادی وجود دارد و چیز واقعاً عجیبی محسوب نمی‌شود؛ اما ازنظر عموم مردم سفته‌باز یک فرد سودجو است که تنها به دنبال سود خود است؛ اما به‌هرحال این‌یک مفهوم اقتصادی غیرقابل‌انکار است. همچنین جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان بسیاری دیگر تصور می‌کنند که سفته‌بازی تنها عامل مؤثر در افزایش قیمت این کالا شده است. اگر این‌گونه بود امروز باید سفته‌بازان را ثروتمندترین افراد دنیا خطاب می‌کردیم؛ اما واقعیت چیز دیگری است. سفته‌بازان تنها عامل محرکی برای این افزایش قیمت‌ها محسوب می‌شوند و نه چیز بیشتر!

درواقع در اقتصاد تا زمانی که پول وارد نشود عملاً هیچ تغییر قیمتی و افزایش قیمتی را شاهد نخواهیم بود. این ورود پول در سیستم عرضه و تقاضا بر عهده سفته‌بازان محسوب می‌شود. در سیستم‌های مالیاتی مانند سیستم اقتصادی غرب، خود دولت این وظیفه را بر عهده می‌گیرد و سعی می‌کند با این کار افزایش قیمت را مدیریت کند.

سفته بازی چیست؟

سفته‌بازی در بورس و یک مسئله اقتصادی

بنابراین تا این جای داستان متوجه شدیم که سفته‌بازی در بورس یا در بخش‌های مختلف داستان تنها یک ابزار و یک اهرم برای افزایش قیمت محسوب می‌شود. برای درک این موضوع باید کمی از اقتصاد کلان صحبت کرد. (برای دانستن اهرم مالی در بورس این مقاله به شما کمک خواهد کرد)

درواقع هر کشوری در دنیا دارای شکل اقتصادی مختص به خودش است. شکل اقتصادی ایران بر پایه سیستم عرضه و تقاضا یا بخواهیم بهتر بگوییم بر اساس تورم ساخته‌شده است. درواقع تورم مانند یک ماشین در سیستم اقتصادی حرکت می‌کند و از بخش‌های مختلف عبور می‌کند و طی چند سال یک دور کامل در تمام بخش‌های اقتصادی می‌زند.

دولت تنها می‌تواند بزرگی و سرعت ماشین را در این سیستم کنترل کند و به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند مسیر مشخصی برای آن تعریف یا جلوی حرکت آن را بگیرد. سفته‌باز درواقع کسی است که می‌تواند مسیر این حرکت را حدس بزند یا تشخیص بدهد؛ اما این کار چندان ساده‌ای نیست و احتمال خطا در آن بسیار زیاد است؛ بنابراین گفته می‌شود که سفته‌بازی در بورس یا در بخش‌های دیگر اقتصاد عملاً کاری پر ریسک محسوب می‌شود؛ اما اگر این ریسک درست باشد و پاسخ بدهد اما در مدت‌زمان کوتاه میزان سود قابل‌توجهی نصیب سفته‌باز می‌شود.

به‌طور مثال تصور کنید که شما سال ۹۸ یک منزل مسکونی در تهران به قیمت ۴۰۰ میلیون تومان خریداری می‌کردید. این منزل در انتهای سال ۹۹ قیمتی حدود سه برابر پیداکرده است؛ بنابراین عملاً شما در مدت نزدیک به دو سال سودی سه برابری را تجربه کردید؛ یعنی یک سود ۳۰۰ درصدی! این سودی نیست که بتوان به‌صورت عادی با سرمایه‌گذاری یا کارهای دیگر آن را به دست آورد. حال اگر شما بدانید مسیر بعدی تورم کدام بخش اقتصادی خواهد بود، مسلماً وارد آن بخش می‌شوید. این کار همان سفته‌بازی محسوب می‌شود.

سفته‌بازی در بورس را بشناسیم!

اما حالا که تقریباً توانستیم با مفهوم کلی سفته‌بازی در اقتصاد آشنا شویم، بهتر است به‌صورت اختصاصی‌تر سفته‌بازی در بورس را موردبررسی قرار دهیم.
فرق مهمی که میان سفته‌بازی در بورس و سایر بخش‌های اقتصادی وجود دارد این است که تمام اطلاعات خریدوفروش و ورود و خروج پول رصد می‌شود و تقریباً هر سرمایه‌گذاری می‌تواند این اطلاعات را به‌راحتی ببینید و متوجه شود؛ بنابراین سفته‌بازی در بورس نسبت به بخش‌های دیگر اقتصادی کار سخت‌تری محسوب می‌شود! همین سختی کار باعث شده است که عملاً روش‌ها و متدهای استفاده‌شده توسط این افراد بسیار پیشرفت کند و به‌جایی رسیده است عملاً نه‌تنها تازه‌کاران، بلکه قدیمی‌ها و باتجربه‌های بازار نیز گاها درگیر سفته‌بازی در بورس می‌شوند.