کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست

با استفاده از اوراق تبعی، سهام بورس خود را بیمه کنید!

با توجه به آمار ده ساله اخیر یکی از مهمترین بازارها برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول در برابر تورم، بورس است که اگر با نگاه بلندمدتی در آن کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست سرمایه‌گذاری کنید مطمئنا نتیجه خوبی خواهید دید. همان‌طور که می‌دانید ریسک، عضو جدایی ناپذیر بازارهای مالی است اما در بورس راهکارهایی برای کاهش این ریسک وجود دارد که اوراق تبعی از این دست هستند. در این مقاله با ما همراه شوید تا به شما بگوییم اوراق اختیار فروش تبعی چیست و چه کاربردی دارد.

با توجه به آمار ده ساله اخیر یکی از مهمترین بازارها برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول در برابر تورم، بورس است که اگر با نگاه بلندمدتی در آن سرمایه‌گذاری کنید مطمئنا نتیجه خوبی خواهید دید. همان‌طور که می‌دانید ریسک، عضو جدایی ناپذیر بازارهای مالی است اما در بورس راهکارهایی برای کاهش این ریسک وجود دارد که اوراق تبعی از این دست هستند. در این مقاله با ما همراه شوید تا به شما بگوییم اوراق اختیار کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست فروش تبعی چیست و چه کاربردی دارد.

منظور از اوراق تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی در واقع نوعی بیمه کردن سهام در برابر نوسانات بازار است. یعنی با خرید اوراق اختیار فروش تبعی می‌توان به نوعی سهام خود را در برابر نوسانات و هیجانات منفی بازار بیمه کرد. سهامدار عمده یا همان شرکتی که این اوراق را منتشر می‌کند بر اساس شناخت بازار و پتانسیل‌های موجود در آن، اوراقی را منتشر می‌کند و در تاریخ اعمال اگر قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی آن باشد ضرر فرد خریدار جبران خواهد شد.

در این روند، تنها سهامدار عمده است که حق فروش اوراق تبعی را دارد و افرادی که برای خرید این اوراق اقدام می‌کنند، به نوعی می‌خواهند دارایی سهام خود را در مقابل زیان حفظ کنند. در حقیقت اوراق تبعی برای کاهش ریسک‌های سیستماتیک کاربرد دارد و ابزاری است که این نوع ریسک را به حداقل می‌رساند.

به این صورت که چنانچه نرخ واحد سهم مورد نظر در تاریخ مقرر آتی کم شود، سهامدار می‌تواند با استفاده از قرارداد اختیار فروش تبعی اصل سرمایه خود را دریافت کند و چنانچه نرخ هر واحد سهم در تاریخ اعمال، افزایش داشته باشد باز هم سهامدار می‌تواند بدون استفاده از اختیار فروش تبعی به سود خود برسد.

اوراق اختیار فروش تبعی نوعی حاشیه امن برای سرمایه‌گذاری در بورس ایجاد می‌کند. این اوراق در جهان با دو روش اروپایی و آمریکایی قابل اعمال هستند که در روش اروپایی، اوراق اختیار فروش در تاریخ سررسید اعمال می‌شوند اما در روش آمریکایی، سرمایه‌گذار در هر تاریخی تا سررسید می‌تواند برای اعمال اوراق خود اقدام کند. گفتنی است که در ایران از شیوه اروپایی استفاده می‌شود.

با یک مثال به توضیح بیشتر اوراق فروش تبعی می‌پردازیم. فرض کنید که شخصی برای ۵۰۰ هزار سهم شرکت فولاد که قیمت هر واحد آن در حال حاضر 1۲۰۰ تومان است، اختیار فروشی را به قیمت اعمال 1۵۰۰ تومان در سه ماه آینده خریداری کرده است. در این وضعیت سه حالت زیر ممکن است رخ دهد.

حالت اول: کاهش قیمت سهام در تاریخ اعمال

فرض کنید که قیمت سهام فولاد در مثال بالا به ۸۰۰ کاهش پیدا کند و سرمایه‌گذار تصمیم بگیرد که اختیار فروش خود را اعمال کند. در این حالت، عرضه‌کننده باید سهام را در تاریخ سررسید به قیمت 1۵۰۰ تومان بخرد. در این حالت، سرمایه‌گذار بابت هر برگه سهم خود 300 تومان سود به دست می‌آورد و در واقع سرمایه‌ کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست خود رادر برابر ضرر بیمه کرده است.

حالت دوم: افزایش قیمت سهام در تاریخ اعمال

حال اگر قیمت سهام فولاد در بازار به 1۶۰۰ تومان رسیده باشد حالت دوم رخ می‌دهد و در این وضعیت سرمایه‌گذار اوراق اختیار فروش خود را به دلیل بیشتر بودن قیمت بازار از قیمت اعمال اوراق، اعمال نخواهد کرد.

حالت سوم: ثابت ماندن قیمت سهام در تاریخ اعمال

در حالت سوم نیز ممکن است قیمت سهام در بازار با قیمت اعمال برابر شود و سرمایه‌گذار سود و زیانی را تجربه نکند. در هر سه کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست حالت ذکر شده لازم است مبلغ ۵۰ هزار تومان هزینه خرید اوراق را نیز در محاسبه سود و زیان در نظر بگیرم که در کل تاثیر قابل توجهی ندارد.

نکته دیگر این که برای هر کد بورسی یک محدودیت خرید اوراق در نظر گرفته می‌شود که میزان آن در اطلاعیه فروش اعلام خواهد شد. همچنین سرمایه‌گذار باید به مقدار اوراق فروش تبعی، سهام پایه در پرتفوی خود داشته باشد و تا زمان سررسید اوراق این سهام پایه در پرتفوی او بماند و امکان فروش آن وجود ندارد.

فواید اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار تبعی علاوه بر این که ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند، فواید دیگری نیز دارد. به عنوان مثال اگر احیانا ارزش سهام شرکت در راستای هیجانات منفی در بازار کاهش پیدا کند این اوراق می‌تواند شرایط امنی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند یا با وجود اوراق اختیار فروش تبعی در بازار سرمایه، تقاضا برای خرید سهام و اعتماد سرمایه‌گذاران بیشتر خواهد شد.

در مقابل معایبی نیز برای این نوع معاملات وجود دارد که در زیر بخشی از آن را آورده‌ایم.

1. عدم وجود بازار ثانوی
2. مالکیت سهامدار بر سهام پایه در زمان خرید اوراق
3. اعمال سقف خرید برای سهامدار
4. اتمام تعهد عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش بعد از تاریخ اعمال آن
5. ایجاد هیجانات مثبت قبل از تاریخ اعمال یا جلوگیری از اطلاعیه‌های منفی برای عدم کاهش قیمت کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست سهام

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی به صورت حضوری و با مراجعه به کارگزاری مورد نظر امکان‌پذیر است. برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی خود به صورت حضوری به یکی از شعب کارگزاری آگاه در سراسر کشور مراجعه کنید و مطابق با دستورالعمل معاملات این اوراق، درخواست خود را برای اعمال آن ثبت کنید.

آشنایی با اصطلاحات اطلاعیه اوراق فروش تبعی

برای شناخت کامل با مفهوم اوراق تبعی و خرید آن لازم است با اصطلاحات اطلاعیه این نوع اوراق آشنا باشیم. در زیر تعدادی از این اصطلاحات آورده‌ایم.

• سهم پایه: سهم پایه به سهمی گفته می‌شود که اوراق اختیار فروش تبعی بر اساس آن تنظیم می‌شود.
• قیمت اعمال: قیمتی است که عرضه‌کننده در تاریخ اعمال، متعهد می‌شود آن را تسویه کند.
• تاریخ اعمال: تاریخی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در نظر گرفته می‌شود.
• دوره معاملاتی: به فاصله بین اولین و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی، دوره معاملاتی نیز گفته می‌شود.
• سقف خرید: به حداکثر تعداد اوراق تبعی که اشخاص حقیقی یا حقوقی قادر به خرید آن هستند، گفته می‌شود.
• کل حجم عرضه: تعداد اوراقی که عرضه‌کننده اوراق هر روز منتشر می‌کند.
• قیمت عرضه اوراق تبعی: قیمتی که اوراق توسط ناشر در بازار فروخته می‌شود و محاسبه این قیمت، در هر روز بر مبنای یک فرمول مشخص است.

جمع‌ بندی

اوراق تبعی ابزاری است که برای کاهش ریسک بازار بورس کاربرد دارد و در شرایط هیجانات منفی بازار، این اوراق می‌تواند شرایط امنی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند. اوراق تبعی را به عنوان بیمه سهام می‌شناسند.

اوراق سلف یا قراردادهای سلف چیست و آشنایی با کاربرد آن

بدون شک در بازار سرمایه و معاملات قراردادهای زیادی بسته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. یکی از همین قراردادهای پرکاربرد اوراق سلف هستند که امتیازی ارزشمند را در اختیار افراد قرار می‌دهند. اگر بخواهیم که قراردادهای سلف به طور خلاصه معرفی کنیم، باید بگوییم که این دسته از قراردادها امکان پیش‌فروش کالا را به تولیدکنندگان می‌دهند.

برخی از واحدهای تولیدی در طول فعالیت خود دچار کمبود نقدینگی شده و نیاز به تامین مالی دارند. در چنین شرایطی تولید کننده با ارائه اوراق سلف تولید کننده وجه کامل را دریافت کرده و سفارش در زمانی مشخص دریافت خواهد شد. همچنین در این قراردادهای ارزش کالا از مبلغ درج شده در قرارداد کمتر است که انگیزه مشتریان یا سرمایه‌گذار را بالاتر می‌برد. البته که در مورد قراردادهای سلف نکات مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

اوراق سلف چه محدودیت‌هایی دارند؟

با اینکه قراردادهای سلف دارای امتیاز ارزشمندی به نام تأمین مالی هستند، اما این دسته از قراردادها محدودیت‌هایی نیز به همراه دارند. در گذشته زمانی که فروشنده و خریدار یک قرارداد سلف را منعقد می‌کرد، با چالشی جدی روبه‌رو می‌شدند که آن‌ هم عدم امکان فروش یا خرید تا زمان تحویل کالا بود.

با وجود چنین محدودیتی عرضه کننده و سرمایه‌گذار باید تا زمان تحویل کالا منتظر می‌ماندند تا بتوانند سفارشات خود را به فروش برسانند. همچنین در این شرایط نیز با تغییرات قیمت‌های عرضه کننده و خریدار با زیان‌های مالی قابل توجهی مواجه می‌شدند. به همین دلیل قراردادهای سلف موازی استاندارد پا به میدان گذاشتند تا چنین محدودیت‌هایی را از بین ببرند.

معرفی قراردادهای سلف موازی، راهی برای رفع محدودیت‌ها

زمانی که محدودیت‌های اوراق سلف در معاملات دچار مشکل شدند، قراردادهای سلف موازی استاندارد به وجود آمدند. به طور کلی این دسته از قراردادها تفاوت چندانی با همان نمونه‌های اولیه ندارد، اما دارای ویژگی دیگری به نام امکان خرید و فروش قبل از سررسید قرارداد است.

با وجود این ویژگی، خریدار یا فروشنده قبل از اینکه تاریخ تحویل سر برسد، امکان خرید یا فروش کالا مورد نظر را خواهد داشت. همچنین بازار ثانویه نیز برای خرید فروش این اوراق وجود دارد که کار را ساده‌تر خواهد کرد. البته در مورد نحوه خرید و فروش یا قیمت پایه کالا در قرارداد مفادی درج می‌شود.

تعریف اختیارات و قیمت اعمال در قراردادهای سلف موازی

هنگامی که خریدار یا فروشنده در حال عقد قراردادهای سلف هستند، باید در اوراق سلف خود نکات مهمی را درج کنند تا هنگام خرید و فروش کالا مشکلی ایجاد نشود. برای مثال یکی از مهم‌ترین مواردی که در قراردادهای سلف موازی استاندارد درج خواهد شد، قیمت اعمال است. همچنین اختیارات خرید و فروش نیز باید به صورت جداگانه در قرارداد تدوین شوند.

اختیار فروش تبعی

اختیار فروش تبعی در قراردادهای سلف از سوی عرضه کننده کالا به خریدار داده خواهد شد. در بند اختیار فروش تبعی فروشنده تعیین خواهد کرد که تا زمان رسیدن سررسید قرارداد و تحویل کالا، خریدار امکان فروش سفارشات یا کالا را خواهد داشت. همچنین در این بند قیمت تاریخ سررسید در نظر گرفته شده تا دارایی عرضه کننده با قیمت کاذبی به فروش نرسد.

اختیار خرید تبعی

اختیار خرید تبعی در نقطه مقابل فروش تبعی قرار دارد. یعنی خریدار یا سرمایه‌گذار به عرضه کننده کالا این امکان را می‌دهد که بخشی از دارایی موجود در اوراق سلف را خریداری کند. در این بند از قراردادهای سلف موازی استاندارد توزیع کننده می‌تواند تا زمان سررسید بخشی از کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست سرمایه را با قیمت پایه بخرد. البته که چنین بند مهمی برای توزیع کنندگان امتیازات زیادی را به همراه خواهد داشت.

کاربردهای اوراق سلف چیست؟

برای اینکه در بازار سرمایه برخی از فعالان به سراغ قراردادهای سلف بروند، انگیزه‌های متفاوتی وجود دارد. به همین دلیل کاربردهای اوراق سلف گسترش پیدا خواهد کرد. اما به طور کلی دو کاربرد بزرگ برای قراردادهای سلف می‌توان معرفی کرد. همچنین کاربردهای قراردادهای سلف امتیازات زیادی را برای توزیع کنندگان و خریداران به همراه خواهد داشت.

تامین مالی تولیدکنندگان

اولین و بزرگ‌ترین کاربردی که اوراق سلف دارند، تامین مالی توزیع کنندگان کالا است. با وجود این کاربرد هر زمان که تولیدکننده‌ای با کمبود نقدینگی مواجه شود، به راحتی می‌تواند سرمایه کافی را به دست بیاورد. همچنین قراردادهای سلف امنیت مالی عرضه کنندگان کالا را افزایش خواهد داد.

ایجاد بستر مناسب برای سرمایه مازاد افراد

زمانی که توزیع کننده برخی کالاهای خود را با استفاده از قراردادهای سلف به فروش می‌رساند، همیشه ارزش زمان تحویل کالا بیشتر از قیمت درج شده در قرارداد خواهد بود. یعنی سودی کاملا تضمین شده برای خریدار وجود دارد. به همین دلیل افرادی که دارای سرمایه مازاد هستند، با استفاده از قراردادهای سلف سرمایه‌گذاری مطمئنی را تجربه خواهند کرد.

امنیت مالی معامله‌گران در اوراق سلف چگونه است؟

فرض کنید که شما یک توزیع کننده کالا هستید و با قراردادهای سلف درصدی از کالاهای تولید خود را به فروش می‌رسانید، اما در زمان سررسید قرارداد قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی می‌توانید از امتیاز اختیار خرید خود استفاده کنید و خریدار موظف است که با قیمت درج شده در قرارداد کالا به شما بفروشد. در این شرایط فروشنده به طور کامل از نوسانات قیمت بازار در امان می‌ماند. ناگفته نماند که این امنیت مالی کاملا برای خریدار یا سرمایه‌گذار نیز در دسترس است.

مزایای استفاده از قراردادهای سلف

در بازار سرمایه فعلی قراردادهای سلف نقش پررنگی را بازی می‌کنند. به طوری که با حذف آن‌ها از زنجیره معاملات افراد دچار مشکلات زیادی خواهند شد. به همین دلیل توزیع کنندگان کالا یا سرمایه‌گذاران باید به این قراردادها توجه کنند تا به مزایای ارزشمند زیر برسند:

• تامین نقدینگی بدون فروش سهام یا دارایی‌های فعلی
• امکان پیش فروش با امنیت مالی کامل
• ایجاد بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری
• جلوگیری از زیان‌های مالی در هنگام پیش‌ فروش کالا
• معافیت مالیاتی
• کاهش هزینه انجام معاملات
• قدرت نقد شوندگی بالا

موارد بالا تنها بخش کوچکی از مزایای قراردادهای سلف هستند و کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست اوراق سلف امتیازات به مراتب بیشتری را در بازار سرمایه دارند. اما عقد چنین قراردادهای مهمی در معاملات نیازمند دانش زیادی است. به همین دلیل برای جلوگیری از زیان‌های مالی برای عقد چنین قراردادهایی باید دقت بیشتری به خرج دهید.

بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار

برخی از سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند که قراردادهای سلف قدرت نقد شوندگی زیادی ندارند؛ زیرا درصد زیادی از مردم از آن‌ها استفاده نمی‌کنند. اما باید بدانید که بازارگردان در بازار سرمایه قراردادهای سلف وجود دارد. اگر زمانی که قصد فروش دارید و مشتری در بازار وجود ندارد، بازارگردان اوراق را خریداری کرده تا دیگر نگران نقد شوندگی آن‌ها نباشید.

ویژگی دارایی‌هایی که با قراردادهای سلف معامله می‌شوند

کالاهایی که با قراردادهای سلف عرضه می‌شوند، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند. اولین ویژگی امکان تحویل فیزیکی کالاهایی است که قیمت پایه استاندارد دارند. همچنین باید مرجعی مطمئن و رسمی قیمت کالا را اعلام کند. در نهایت هم کالاهایی مجاز به فروش با قراردادهای سلف هستند که برای خرید و فروش یا انتقال دارای محدودیت قانونی نیست.

قراردادهای سلف، راه حلی در بازار تولید و سرمایه

اوراق سلف که در ابتدا دارای محدودیت‌ها و نواقص قابل توجهی بودند، با عرضه قراردادهای سلف موازی استاندارد به ارزش واقعی خود رسیدند. با وجود چنین قراردادهایی تولیدکنندگان کالا دیگر برای تامین منابع مالی مشکل خاصی نخواهند داشت. همچنین افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن با ریسک کم هستند، با قراردادهای سلف به هدف خود می‌رسند.

درخواست انتشار اوراق اختیار فروش تبعی حداکثر در دو روز بررسی می‌شود

رضا عیوض‌لو از آمادگی کمیته انتشار برای ارائه مجوز به ناشران اوراق اختیار فروش تبعی (بیمه سهام) در کوتاهترین زمان ممکن خبر داد.

به گزارش خبرنگاران گروه بورس، بانک و بیمه گزارش خبر ، رضا عیوض‌لو، معاون نظارت بر بورسها و ناشران سازمان بورس گفت: کمیته انتشار آمادگی دارد حداکثر ظرف دو روز کاری از زمان تکمیل مستندات مورد نیاز انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، به منظور تأمین مالی ناشران با هدف خرید سهام شرکت‌های پذیرفته شده، ضمن بررسی درخواست‌ها، در صورت احراز شرایط نسبت به ارائه مجوز به آنان اقدام کند.

گفتنی است اوراق اختیار فروش تبعی برگه بهاداری است که خریداران آن، سهام مورد نظر خود را در یک قیمت مشخص بیمه می‌کنند. به این ترتیب که ناشران این اوراق متعهد می‌شوند تا در سررسید اوراق مذکور، سهام مورد نظری که اوراق اختیار فروش تبعی برای آن منتشر شده را در قیمتی که در زمان انتشار مشخص است، از دارنده آن بخرند. به این ترتیب اگر قیمت سهم در زمان سررسید کمتر از قیمت تعهد شده در اوراق اختیار فروش تبعی باشد، دارنده این سهم و اوارق، زیانی متحمل نشده و ریسک خرید سهم در یک محدوده مشخص و از پیش تعیین شده باقی می‌ماند.

این اقدام در صورت استقبال ناشران می‌تواند به ثبات بازار سرمایه کمک کند و از افت بیش از اندازه بازار و به اصطلاح شکل‌گیری حباب منفی نمادهای ارزشمند بکاهد.

اطلاعیه مهم | شرایط نحوه اعمال اوراق اختیار روش تبعی در فرابورس

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فرابورس، مطابق با ماده ٢٤ دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مصوب 14 شهریور سال 97 اعلام کرد: «اعمال اوراق اختیار فروش تبعی منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی دارنده اوراق اختیار فروش تبعی از طریق کارگزار وی یا بورس مربوطه به شرکت سپرده گذاری مرکزی مطابق با زمان بندی فرآیند اعمال و طبق فرمت و رویه اعلامی شرکت سپرده گذاری مرکزی در اطلاعیه عرضه است. در صورت عدم ارائه درخواست از سوی دارنده اوراق در مهلت مقرر، اوراق اختیار فروش تبعی، اِعمال نشده تلقی می شود و عرضه کننده مسئولیتی در خصوص عدم اعمال دارنده اوراق ندارد.»

لذا کارگزاران باید درخواستهای اعمال تجمیع شده مشتریان خود را در قالب یک فایل با فرمت اکسل و از طریق اتوماسیون اداری، در روز سررسید و حداکثر تا ساعت ١٣ به معاونت نظارت بازار شرکت فرابورس ایران ارسال نمایند. قالب فایل اکسل یاد شده به شکل زیر است.

در این خصوص توجه به نکات ذیل ضروری است: فرآیند اعمال و تسویه تعهدات صرفاْ در خصوص اوراق اختیار فروش تبعی دارای اعتبار انجام میگردد.

مطابق با ماده ٢٣ دستورالعمل، چنانچه مجموع تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت هر شخص، در فرآیند عرضه تا سررسید، از مجموع تعداد دارایی پایه تحت مالکیت وی و یا سقف خرید اعلامی در اطلاعیه عرضه برای هر کد در پایان هر روز بیشتر باشد، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، فاقد اعتبار میباشد.

بنابراین چنانچه تعداد درخواست اعمال اعلام شده بیشتر از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در اختیار باشد، درخواست مازاد فاقد اعتبار خواهد بود و اعمال تا سقف اوراق اختیار فروش تبعی معتبر صورت خواهد گرفت. از سوی دیگر چنانچه تعداد درخواست اعلامی از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در اختیار، کمتر باشد، اعمال به میزان درخواست اعلام شده قابل انجام خواهد بود. لذا مقتضی است، در اعلام تعداد درخواست مشتریان، کارگزاران محترم موارد فوق را مدنظر قرار دهند.

نوع تسویه با توجه به اطلاعات دریافتی از کارگزاران محترم پس از تجمیع اطلاعات و بررسی برای هر مشتری تعیین میگردد.

ستون نوع تسویه در فایل اکسل ارسالی میتواند شامل دو گزینه باشد: «اول نقدی بعد فیزیکی»یا «فیزیکی». دارنده اوراق تبعی با انتخاب روش «اول نقدی بعد فیزیکی»، موافقت خود را با انجام تسویه نقدی اعلام نموده و در صورتی که عرضهکننده نیز با انجام تسویه نقدی موافقت نموده باشد تسویه به شکل نقدی انجام میشود. در صورت عدم موافقت عرضهکننده با انجام تسویه نقدی، تسویه به شکل فیزیکی انجام خواهد شد. همچنین در صورت درخواست تسویه فیزیکی توسط عرضهکننده، بدون درنظر گرفتن نوع تسویه درخواستی دارنده اوراق اختیار فروش تبعی، تسویه به شکل فیزیکی انجام خواهد شد.

مطابق با ماده ٢٥ دستورالعمل: در صورت ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر، حسب مورد اقدامات ذیل صورت میگیرد:

در صورت تسویه نقدی: پرداخت مابهالتفاوت آخرین قیمت اعمال اعلامی توسط فرابورس و قیمت مبنای دارایی پایه در سررسید به صورت نقدی، از سوی عرضهکننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی؛ باید توجه داشت این تسویه تنها در صورتی انجام میشود که قیمت اعمال بالاتر از قیمت مبنای دارایی پایه در سررسید باشد.

در این نوع تسویه، سهام پایه همچنان کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست در کد دارنده اختیار فروش تبعی باقی خواهد ماند و انتقال سهام انجام نمیشود.

در صورت تسویه فیزیکی: انتقال دارایی پایه با آخرین قیمت اعمال اعلامی توسط فرابورس از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده؛ تسویه به روش فیزیکی در صورت بالاتر بودن قیمت دارایی پایه از قیمت اعمال (در زیان بودن قرارداد) نیز قابل انجام است، لذا موجب زیان دارنده اوراق اختیار فروش تبعی خواهد شد که مقتضی است سرمایهگذاران و کارگزاران محترم در ارسال درخواست خود به این موضوع توجه نمایند.

در صورت عدم ارائه درخواست اعمال از سوی دارنده اوراق و یا عدم ارسال درخواست اعمال مشتریان توسط کارگزار به شرکت فرابورس ایران در مهلت مقرر، اوراق اختیار فروش تبعی اِعمال نشده تلقی میگردد. یادآور میگردد به مکاتباتی که به صورت موردی و جداگانه ارسال شود، ترتیب اثر داده نخواهد شد.

٢ .مطابق با ماده٣١ دسـتورالعمل: درصـورتیکه در سـررسـید، نماد معاملاتی دارایی پایه متوقف باشـد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی به روش زیر صورت میگیرد؛

الف: چنـانچـه تســـویـه تعهـدات بـه صـــورت پرداخـت مـابـهالتفـاوت قیمـت اعمـال و قیمـت مبنـای دارایی پـایـه بـه صـــورت نقـدی از ســـوی عرضــه کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی باشــد، تســویه براســاس آخرین قیمت اعمال اعلامی فرابورس و آخرین قیمت مبنای دارایی پایه، انجام میشود .

ب: چنانچه تسـویه تعهدات اوراق اختیار فروش تبعی به صـورت انتقال دارایی پایه به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضهکننده باشد، براساس آخرین قیمت اعمال اعلامی توسط فرابورس، تسویه میشود.

٤ .مطابق با ماده ٣٢ دسـتورالعمل: در صـورتیکه به دلیل توقیف و یا توثیق، امکان نقل و انتقال دارایی پایه در سـررسـید ممکن نباشـد، اوراق اختیار فروش تبعی مربوطه غیرقابل اعمال بوده و مســئولیت این موضــوع برعهده دارنده اوراق اختیار فروش تبعی مطابق با شــرایط مقرر در فرم بیانیه ریسک است.

جرایم عرضه کننده:

٥ .مطابق با ماده ٢٦ دستورالعمل: در صورتی که عرضهکننده تعهدات خود را ایفا نکند، مشمول پرداخت خساراتی به شرح زیر میشود:

الف: برای آن دسته از دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی که دارایی پایه اوراق را تا پایان جلسه معاملاتی روز سررسید در کد معاملاتی خود داشتهاند، مبلغی مطابق با خسارات تعیین شده در اطلاعیه عرضه محاسبه شده و به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت میشود .

ب: به ازای روزهای تقویمی بین زمان سررسید تا زمان ایفای تعهدات عرضهکننده حسب مورد از محل واریز وجه به حساب شرکت سپردهگذاری مرکزی و یا تضامین، خسارتی به صورت روزانه و متناسب با تعداد دارایی پایه موجود در کد مالکیت آن دسته از دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی که درخواست اعمال خود را طی مهلت مقرر ارسال کرده و دارایی پایه را در کد مالکیت خود داشته باشند، مطابق با خسارات تعیین شده در اطلاعیه عرضه محاسبه و به آنها پرداخت میشود .

٦ .مطابق با ماده ٢٧ دستورالعمل: در صورتی که حداکثر تا پنج روز کاری پس از سررسید، عرضه کننده به طور کامل اقدام به تسویه تعهدات خود نکند، شرکت سپردهگذاری مرکزی موظف است از محل تضامین و وثائق اخذشده نسبت به تسویه با آن دسته از دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی که درخواست اعمال خود را طی مهلت مقرر ارسال کرده و دارایی پایه را در کد مالکیت خود داشته باشند، اقدام نماید.

کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست

برای اینکه بتوانید مطالب ویژه را بخوانید ابتدا باید ثبت نام کنید و سپس عضو ویژه شوید.

برای ثبت نام بر روی دکمه زیر کلیک کنید.

اوراق اختيار فروش تبعي ( بيمه سهام

اختيار معامله توافقي است بين واگذار کننده و تحصيل کننده حق خريد.

اختيار معامله چيست؟

اختيار معامله توافقي است بين واگذار کننده و تحصيل کننده حق خريد يا فروش دارايي تعهد شده، بدين صورت که دارنده اختيار حق خريد يا فروش دارايي خاصي را با قيمت مشخصي و در تاريخ معيني در زمان آينده خواهد داشت.

اوراق اختيار فروش تبعي ( بيمه سهام )

مفهوم و در واقع كاركرد طرح بيمه سهام يا «اوراق اختيار فروش تبعي» در ايران اين است كه سهامدار عمده يا همان ناشر اوراق مزبور تضمين کارکرد اوراق اختیار فروش تبعی چیست مي‌كند كه سهم n توماني شركت را در سررسيدي مشخص n تومان به علاوه 20 درصد از سهامدار جزء خريداري كند. در واقع در اين طرح سهام براساس نرخ بازده بدون ريسك 20 درصدي با كف قيمتي تعيين شده توسط سهامدار عمده مواجه مي‌شود، حال آنكه سقف قيمت آن محدوديتي ندارد. بر همين مبنا ناشر اوراق اختيار فروش تبعي که سهامدار عمده مي باشد ، بازده مثبت 20 درصدي در سررسيد مشخص براي سهامداران حقيقي و جز را تضمين مي‌كنند. به زباني ساده و در يك جمله مي‌توان گفت كه اوراق اختيار فروش تبعي سهام، آپشني است كه پشتوانه آن خود سهم است و ريسك خريداري سهام را بر مبناي اوراق فاقد ريسك تضمين مي‌كند.

سازو کار اوراق اختيار فروش تبعي

ساز و كار اوليه اين طرح به اين شكل است كه سهامداران عمده مي‌توانند اوراقي را تحت عنوان آپشن يا اختيار منتشر كنند و از اين طريق ريسك سرمايه‌گذاران خرد را كاهش دهند و در عين حال ريسك نوسان منفي قيمت يك سهم را هم كمتر كنند. با اين طرح سهام به‌طور كامل بيمه مي‌شود، اما امكان انجام معاملات ثانويه روي اوراق وجود ندارد و خريدار فقط مي‌تواند از اختيار خود استفاده كند، اما در عين حال كسي كه يك آپشن را خريداري كرده خيالش راحت است كه اين سهام را در يك دوره مشخص بالاتر از رقم كنوني به فروش خواهد رساند.

در صورت برگزاري مجامع عمومي و يا جلسة هيئت مديره براي تصويب تقسيم سود و يا افزايش سرماية شركتي كه "اوراق اختيار فروش تبعي" آن عرضه شده است "عرضه كننده" مي بايست قبل از برگزاري مجامع عمومي و يا جلسة هيئت مديره براي تصويب تقسيم سود و يا افزايش سرماية سهم پايه، نسبت به تسويه "اوراق اختيار فروش تبعي" اقدام نمايد. در اين حالت، تاريخ اعمال2 روز معاملاتي قبل از برگزاري مجمع عمومي يا جلسة هيئت مديره خواهد بود و "قيمت اعمال" نيز با لحاظ نمودن سود "اوراق اختيار فروش تبعي" به نسبت كاهش زمان اعمال، تعديل خواهد شد.

فرايند اعمال "اوراق اختيار فروش تبعي" به شرح زير است:

1- درصورتي كه قيمت پاياني سهم پايه در روز اعمال بزرگتر يا مساوي قيمت اعمال باشد، "اوراق اختيارفروش تبعي" قابل اعمال نيست.

2- درصورتي كه قيمت پاياني سهم پايه در روز اعمال از قيمت اعمال كمتر باشد، اعمال "اوراق اختيار

فروش تبعي" منوط به ارائه درخواست اعمال از سوي سهامدار و از طريق كارگزار وي به بورس حداكثرتا ساعت 13 روز اعمال خواهد بود.

3- در صورت ارائه درخواست اعمال طي مهلت مقرر به بورس اقدامات زير حسب مورد، طبق اطلاعيه عرضه انجام خواهد شد:

3-1- انتقال سهم به قيمت اعمال، از دارنده "اوراق اختيار فروش تبعي"به عرضه كننده

3-2- پرداخت مابه التفاوت قيمت اعمال و قيمت پاياني سهم پايه به دارنده "اوراق اختيار فروش تبعي"به صورت نقدي يا از طريق واگذاري سهم پايه از عرضه كننده به دارنده "اوراق اختيارفروش تبعي"

مزايا و معايب اين اوراق

مزايا

سهامداران عمده ديگر براي حمايت از سهامشان لازم نيست كه درصد سهامداري خود در بورس را افزايش دهند بلکه با انتشار اين اوراق مي‌توانند ريسک سرمايه گذاري را پوشش داده و در عين حال از سهامشان حمايت کنند.
انتشار اين اوراق موجب افزايش تقاضا براي سهام پايه و بازگشت اعتماد سرمايه گذاران به بازار خواهد شد.
مديريت و پوشش ريسک براي سهامداران خرد
حداقل بازدهي 20 درصدي اين مزيت را دارد که اگر قيمت سهم افزايش يافت لزومي براي تعهد سهامدار عمده وجود ندارد.

معايب

عدم وجود بازار ثانويه
الزام داشتن سهام پايه به هنگام خريد اين اوراق
وجود سقف خريد براي هر کد معاملاتي